Alimenty po rozwodzie – kiedy małżonek niewinny może je otrzymać?

Rozstania to trudny temat – emocje, podziały majątku i często żal, że nic nie wyszło tak, jak planowalismy. Jako adwokat Anna Konrady, prowadząca kancelarię w Jarocinie, spotykam się z wieloma pytaniami o alimenty po rozwodzie. Ale nie te na dzieci – bo te są oczywiste – tylko alimenty dla byłego małżonka. Czy się należą? Kiedy? I co tak naprawdę mówi prawo?

Podstawa prawna – czyli o co w tym wszystkim chodzi?

Zacznijmy od tego, że alimenty dla byłego małżonka to nie jakiś wymysł czy fanaberia – to konkretny przepis ustawy. Kodeks rodzinny i opiekunczy w artykule 60 § 2 mówi nam, że:

“Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.”

Brzmi skomplikowanie? No własnie dlatego tyle spraw trafia do sadow. Prześledźmy to na przykładzie.

Historia z życia wzięta

Pamiętam sprawę z Jarocina, gdzie klientka przyszła do mnie po rozwodzie z orzeczeniem o winie męża. Była przekonana, że alimenty jej się po prostu należą – “przecież to on zdradził, a sąd to potwierdził!”. Tyle że to nie takie proste. Samo orzeczenie o winie to dopiero pierwszy krok.

Trzy warunki, które musisz spełnić

Żeby otrzymać alimenty jako były małżonek, potrzebne są trzy elementy:

1. Orzeczenie o wyłącznej winie drugiego małżonka – czyli sąd musi stwierdzić, że tylko jedna strona (ta, od której chcemy alimentów) jest winna rozpadu małżeństwa.

2. Istotne pogorszenie sytuacji materialnej – i tu zaczyna się trudniejsza częsc. Samo to, że jest ci ciężej po rozwodzie, to za mało. Pogorszenie musi być “istotne”.

3. Żądanie małżonka niewinnego – alimenty nie są przyznawane automatycznie, trzeba o nie wystąpić.

Co znaczy “istotne pogorszenie sytuacji materialnej”?

I tu dochodzimy do sedna. Bo co to właściwie znaczy?

W Sądzie miałam kiedyś sprawę podobną do tej z wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu (sygn. akt II Ca 206/14), gdzie sąd stwierdził, że:

“Normatywna treść powołanego przepisu nakazuje porównać sytuację materialną małżonka niewinnego rozkładu pożycia po rozwodzie z sytuacją materialną tego małżonka przed rozwodem.”

Innymi słowy – trzeba pokazać, że przed rozwodem żyło ci się wyraźnie lepiej, a po rozwodzie nastąpił znaczący spadek standardu życia.

W sprawie, którą miałam, klientka przed rozwodem mieszkała w dużym domu, miała dostęp do pieniędzy męża (który zarabiał cztery razy więcej), a po rozwodzie musiała wynajmować małe mieszkanie i znaczaco obniżyć standard życia. To był klasyczny przykład istotnego pogorszenia.

Kiedy sąd odmówi alimentów mimo winy?

Ciekawe jest to, że nawet przy orzeczeniu o winie, alimenty nie zawsze zostana przyznane. W cytowanej sprawie z Kalisza powódka pracowała, miała dochód, a jej sytuacja nie zmieniła się na tyle drastycznie, by sąd uznał to za “istotne pogorszenie”.

Sąd Okręgowy w wyroku stwierdził, że “sytuacja nie zmieniła się na tyle, by można przyjąć, iż zaistniało tu istotne, a więc wyraźne pogorszenie sytuacji powódki.”

Jak przygotować się do walki o alimenty po rozwodzie?

Jeśli chcesz wystąpić o alimenty jako były małżonek, potrzebujesz:

1. Dokładnego rozliczenia finansowego – pokaż, jak wyglądały twoje finanse przed rozwodem i po nim, zbierz wyciągi, rachunki, dowody wydatków.

2. Porównania standardu życia – udowodnij, że jakość twojego życia znacząco spadła.

3. Dowodów na usprawiedliwione potrzeby – określ, ile naprawde potrzebujesz na swoje utrzymanie.

Moi klienci w Jarocinie często przychodzą z przekonaniem, że skoro mąż czy żona zostali uznani za winnych, to alimenty “się należą”. Tymczasem w praktyce widzę, że sądy patrzą bardzo konkretnie na liczby i fakty – porównują dochody sprzed rozwodu i po nim, analizują wydatki, sprawdzaja rzeczywiste pogorszenie sytuacji.

Jaka jest praktyka w Jarocinie i okolicach?

Z mojego doświadczenia w Jarocinie i południowej Wielkopolsce wynika, że alimenty dla byłego małżonka to raczej wyjątek niż reguła. Mamy region, gdzie ludzie są dość samodzielni finansowo, a sądy dokładnie analizują każdy przypadek.

Miałam kiedyś klientkę z Krotoszyna, która mimo orzeczenia o winie męża nie otrzymała alimentów, bo w trakcie małżeństwa również pracowała i po rozwodzie jej sytuacja materialna nie uległa dramatycznej zmianie. Podobne podejście widać w orzeczeniu z Kalisza, gdzie sąd podkreślił brak “wyraźnej dysproporcji w położeniu materialnym” byłych małżonków.

Podsumowanie

Alimenty po rozwodzie dla małżonka niewinnego to nie jest automatyczne prawo – to możliwość, którą trzeba poprzeć konkretnymi dowodami na istotne pogorszenie sytuacji życiowej. Każda sprawa jest inna, dlatego warto skonsultować się z adwokatem, zanim złożysz pozew.

Swoją droga, ciekawe jest, jak różnie sądy interpretują “istotne pogorszenie sytuacji”. Czasem wystarczy spadek dochodów o 30%, a innym razem nawet 50% nie jest uznawane za “istotne” – wszystko zależy od konkretnych okoliczności sprawy i podejścia danego składu sędziowskiego.

Najlepiej na samym początku, jeszcze przed rozwodem, przemyśleć tę kwestię i przygotować się odpowiednio – zarówno merytorycznie, jak i dowodowo.

Disclaimer

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Wykonujac od wielu lat zawod adwokata w Jarocinie wiem, ze kazda sprawa jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegolowych informacji zapraszam do kontaktu z moja kancelaria.

Zapraszam do Kancelarii Adwokackiej Anna Konrady: Adwokat Anna Konrady Aleja Niepodleglosci 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021