Nie ulega wątpliwości, iż zakłady ubezpieczeń działają w sposób powolny, opieszały a na celu mają ochronę swoich interesów gospodarczych poprzez szukanie powodów do wydania decyzji odmownej lub obniżenie należnego poszkodowanemu odszkodowania lub zadośćuczynienia.
Wiele w tym prawdy, ale z drugiej strony ubezpieczyciela sami stają się ofiarami przestępców wyłudzających nienalezne im odszkodowania.
Przestępczość ubezpieczeniowa ma się w Polsce bardzo dobrze.
Statystyki pokazują, że liczba wykrytych czynów wzrasta lawinowo, a w ostatnich latach odnotowywano nawet ponad 50% wzrost przestępstw na rok. Sprawcy oszustw przez lata rozwinęli swoją kryminalną działalność, nierzadko czyniąc z niej źródło stałych dochodów. Najczęściej próbuje się wyłudzić odszkodowanie poprzez umyślne spowodowanie szkody, sfingowanie wypadku, podrobienie dokumentów, czy „kradnąc” nowo zakupione pojazdy.
Z drugiej strony ubezpieczyciele mają coraz lepsze narzędzia, bazy danych, algorytmy porównujące zdarzenia i osoby w nie zaangażowane, programy komputerowe analizujące zakres uszkodzeń.
Z punktu widzenia prawa karnego wszelkiego rodzaju próby wyłudzenia odszkodowania kwalifikuje jako jedno przestępstwo, które uregulowano w art. 298 k.k.
Art. 298. Wyłudzenie odszkodowania
§ 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.
Jeżeli jednak sprawca osiągnie korzyści majątkowe z wprowadzenia ubezpieczyciela w błąd ( uda mu się przekręt), traktowane jest już to jako klasyczne oszustwo (art. 286 k.k.).
Art. 286. Oszustwo
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Przyjmuje się zatem, iż przestępstwo wyłudzenia odszkodowania stanowi karalne przygotowanie do popełnienia samego przestępstwa oszustwa.
Przykładowo, jeżeli sprawca sfabrykuje wypadek i wniesie o zapłatę odszkodowania, a ubezpieczyciel przed wypłata zorientuje się, iż doszło do próby wyłudzenia odszkodowania, to przestępca odpowiadać będzie tylko z art. 298 k.k.
W sytuacji jednak, gdy odszkodowanie zostanie wypłacone oszustowi, to taki przestępca będzie odpowiadać za oszustwo z art. 286 kodeksu karnego.
Co ważne, sprawcą przestępstwa wyłudzenia odszkodowania może być osoba, która nie tylko zamierza uzyskać świadczenie dla siebie, ale także albo wyłącznie na rzecz innej osoby czy podmiotu.
Za wyłudzenie odszkodowania, przewidziano karę więzienia w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat. Na ogół, należy się również spodziewać orzeczenia grzywny, gdyż sprawca w większości przypadków działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Nowelizacja kodeksu karnego pozwala niezależnie, na zmianę kary więzienia na grzywnę albo karę ograniczenia wolności. Można również połączyć karę więzienia z karą ograniczenia wolności.
Jeżeli sprawca uzyska zadośćuczynienie czy odszkodowanie, to musi się liczyć z surowszą karą. Za klasyczne oszustwo przewidziano bowiem więzienie w wymiarze od 6 miesięcy do 8 lat, a jeśli świadczenie przekroczy 200.000 zł, to nawet do 10 lat.
Wspomnieć także warto, iż dokonując czynu wyłudzenia odszkodowania, przy okazji można popełnić inne przestępstwa, które diametralnie mogą zaostrzyć karę, np. spowodowanie katastrofy, czy zabójstwo.
Warto jednak pamiętać, że jeżeli sprawca przestępstwa zapobiegnie wypłacie odszkodowania, to sprawa przeciw niemu nie zostanie wszczęta, a wszczęta, zostanie umorzona. Jest to swoista nagroda za zmianę decyzji przez sprawcę.
Tytułem przykładu przytoczę kilka sytuacji, za które sądy skazywały za naruszenie art. 298 k.k.:
działając wspólnie i w porozumieniu z M. W. (1), z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim zaplanowaniu, doprowadził do zdarzenia drogowego polegającego na umyślnym spowodowaniu szkody komunikacyjnej w postaci kolizji drogowej z udziałem pojazdu marki B. o nr rej. (…) kierowanym przez M. W. (1) w celu uzyskania odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia
działając wspólnie i w porozumieniu z A. W. i W. P., z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim zaplanowaniu, dokonali zniszczenia samochodu osobowego marki T. (…) o nr rej. (…) w ten sposób, że A. O. (1) wraz z W. P. celowo uszkodzili wnętrze oraz powłokę lakierniczą przedmiotowego pojazdu poprzez uszkodzenie przodu oraz drzwi lewych przednich, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia nr (…), będącą podstawą wypłaty takiego odszkodowania, wprowadzając (…) SA w błąd co do przebiegu i charakteru zdarzenia, w wyniku czego po uprzednim zgłoszeniu szkody
w dniu 19 października 2012 roku w W. w województwie (…) działając wspólnie i w porozumieniu w celu uzyskania odszkodowania w wysokości 20 000 złotych z tytułu umowy ubezpieczenia AC samochodu osobowego marki T. (…) o nr rej. (…) zawartej w (…) S.A. nr polisy (…) spowodowali zdarzenie będące podstawą do jego wypłaty w ten sposób, że właściciel pojazdu, tj. R. J. przekazał D. M. oryginalny kluczyk do tego samochodu, który to kluczyk
w dalszej kolejności został wręczony K. Ś. (1), a następnie ten ostatni dokonał przy jego użyciu otwarcia wyżej wspomnianego pojazdu i odjechał nim z miejsca jego zaparkowania, po czym R. J. zgłosił to zdarzenie w Komendzie Powiatowej Policji w W. jako kradzież
Zapraszam także do zapoznania się z artykułami dotyczącymi dochodzenia odszkodowań na prowadzonym przeze mnie blogu: www.blogoodszkodowaniach.pl
Prawnikom z naszej jarocińskiej Kancelarii jest bardzo miło, iż niniejszy artykuł zainteresował Państwa. Mamy nadzieję, iż przeczytają Państwo także nasze inne artykuły dotyczące spadków, prawa karnego, odszkodowań, rozwodów i szerzej prawa rodzinnego.
Zapraszamy tez do kontaktu z Kancelarią mieszkańców takich miast jak: Krotoszyn, Pleszew, Ostrów, Gostyń, Koźmin, Gizałki, Borek Wielkopolski, Kalisz:
Radca prawny Bartosz Kowalak Kancelaria Prawna w Jarocinie
Kościuszki 17 Jarocin
+48 575 641 021
adwokat@kancelariajarocin.pl
www.blogoodszkodowaniach.pl
www.prawnikpoznanski.pl
www.prawospadkowepoznan.pl
