Kontakty z dzieckiem a władza rodzicielska – ważne rozróżnienie

Jednym z najczęstszych nieporozumień, z jakimi spotykam się w mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie, jest mylenie pojęć kontaktów z dzieckiem oraz władzy rodzicielskiej. Wielu klientów przychodzi do mnie z przekonaniem, że skoro drugi rodzic ma ograniczone kontakty, to automatycznie nie ma prawa decydować o ważnych sprawach dziecka. Nic bardziej mylnego! Ta kwestia wymaga dokładnego wyjaśnienia, bo ma kluczowe znaczenie dla rodziców w konflikcie po rozstaniu.

Niezależność kontaktów od władzy rodzicielskiej – podstawy prawne

Kluczowy w tej sprawie jest art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wyraźnie mówi, że kontakty z dzieckiem są niezależne od władzy rodzicielskiej. Ten krótki przepis ma fundamentalne znaczenie dla zrozumienia relacji między tymi dwiema instytucjami prawnymi.

W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie często spotykam się z sytuacjami, gdy jedno z rodziców jest przekonane, że skoro sąd ograniczył kontakty drugiego rodzica do np. dwóch weekendów w miesiącu, to automatycznie pozbawił go prawa do współdecydowania o edukacji czy leczeniu dziecka. Myślisz, że to proste? No to posłuchaj… To powszechne, ale błędne rozumienie prawa rodzinnego.

Co to oznacza w praktyce?

Wyobraźmy sobie typową sytuację: po rozwodzie dziecko mieszka z matką, a ojciec ma ustalone kontakty w co drugi weekend oraz w określone dni świąteczne. Co to właściwie oznacza dla jego uprawnień rodzicielskich?

Jesli w wyroku rozwodowym (lub innym orzeczeniu) sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej ojca, to mimo ściśle określonych terminów kontaktów, zachowuje on pełne prawo do:

• współdecydowania o wyborze szkoły dla dziecka
• wyrażania zgody na leczenie czy zabiegi medyczne
• dostępu do dokumentacji medycznej i szkolnej
• uczestniczenia w wywiadówkach i uroczystościach szkolnych
• współdecydowania o wyjazdach zagranicznych dziecka
• wpływu na inne istotne decyzje dotyczące małoletniego

W mojej kancelarii przy Alei Niepodleglosci często spotykam klientów, którzy są zaskoczeni, że mimo rzadkich kontaktów z dzieckiem, wciąż mają prawo do aktywnego udziału w jego wychowaniu. A właściwie nie tylko prawo, ale i obowiązek – co wynika z istoty władzy rodzicielskiej. Swoją drogą, pamiętam klienta z Gostynia, który był przekonany, że skoro widuje dziecko tylko raz w miesiącu, to nie ma nic do powiedzenia w sprawie wyboru szkoły. Bardzo się zdziwił, gdy wyjaśniłam mu, że ma równe prawo głosu jak matka dziecka.

Kiedy brak porozumienia między rodzicami

Brzmi prosto, ale w praktyce różnie bywa. Co się dzieje, gdy rodzice nie mogą dogadać się w ważnych sprawach dotyczących dziecka? Tu z pomocą przychodzi art. 97 § 2 k.r.o., który mówi, że w braku porozumienia między rodzicami rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Jako adwokat nieraz doradzałam klientom w takich sprawach. W kancelarii przy kawie zawsze tłumaczę, że sądy rodzinne w naszym regionie coraz częściej zachęcają rodziców do korzystania z mediacji przed pójściem do sądu. To się w głowie nie mieści, ale takie podejście często daje lepsze efekty niż długi spór sądowy, który tylko pogłębia konflikt.

Granice uprawnień wynikających z kontaktów

Trzeba jednak jasno podkreślić, że rodzic uprawniony do kontaktów w określonych terminach nie może samowolnie rozszerzać tych kontaktów bez zgody drugiego rodzica. Jeśli kontakty zostały określone na konkretne dni czy godziny, to spotykanie się z dzieckiem poza tymi terminami (np. odbieranie go ze szkoły bez uzgodnienia) może być uznane za złamanie orzeczenia sądu.

Znajomy adwokat z Jarocina opowiadał mi o przypadku, gdy ojciec regularnie odbierał dziecko ze szkoły, mimo że w orzeczeniu o kontaktach nie miał takiego uprawnienia. Szkoła, nie wiedząc o ograniczeniach, wydawała dziecko, co prowadziło do konfliktów i niepotrzebnego stresu dla małoletniego.

Informowanie placówek oświatowych o orzeczeniach sądu

W związku z powyższym, bardzo ważne jest, żeby rodzic, u którego dziecko na stałe mieszka, poinformował szkołę o treści orzeczenia dotyczącego kontaktów. W mojej praktyce zawsze zalecam dostarczenie dyrektorowi szkoły lub przedszkola kopii postanowienia sądu.

Szkoły i przedszkola są zobowiązane respektować orzeczenia sądowe. Jeśli sąd wyraźnie określił, że drugi rodzic nie może odbierać dziecka ze szkoły, nauczyciel ma podstawy prawne, by odmówić wydania dziecka. Lubię mówić klientom, że to nie jest złośliwość ze strony nauczycieli, tylko dbałość o bezpieczeństwo dzieci.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej a kontakty

Sytuacja komplikuje się, gdy mamy do czynienia nie tylko z uregulowaniem kontaktów, ale również z ograniczeniem władzy rodzicielskiej jednego z rodziców. W takim przypadku ograniczenia wynikające z orzeczenia o władzy rodzicielskiej są ważniejsze niż regulacje dotyczące kontaktów.

Dla przykładu, jeśli Sąd Rejonowy w Jarocinie ograniczył władzę rodzicielską ojca i powierzył ją matce w zakresie decydowania o edukacji dziecka, to nawet jeśli ojciec ma ustalone kontakty, nie może samodzielnie podejmować decyzji o zmianie szkoły czy uczestnictwie dziecka w dodatkowych zajęciach.

W mojej kancelarii w Jarocinie, współpracując z lokalnymi psychologami, wypracowałam metodę, która pomaga rodzicom zrozumieć różnicę między kontaktami a władzą rodzicielską poprzez praktyczne przykłady z ich własnej sytuacji. O spadek czasem się ludzie biją bardziej niż o cokolwiek, ale przy sprawach dzieci emocje są jeszcze silniejsze.

Praktyczne przykłady rozróżnienia kontaktów od władzy rodzicielskiej

Żeby lepiej zrozumieć różnicę między kontaktami a władzą rodzicielską, przyjrzyjmy się kilku praktycznym sytuacjom:

Przykład 1: Pełna władza rodzicielska, ograniczone kontakty

Marek ma pełną władzę rodzicielską nad 7-letnim Kubą, ale kontakty ograniczone do dwóch weekendów w miesiącu. Mimo rzadkich spotkań z synem, ma prawo:

• uczestniczyć we wszystkich wywiadówkach
• mieć dostęp do dziennika elektronicznego
• współdecydować o wyborze szkoły
• wyrazić zgodę na wyjazd dziecka za granicę
• mieć pełny dostęp do dokumentacji medycznej syna

(Swoją drogą, to ciekawa historia – miałam klienta w bardzo podobnej sytuacji i był zdziwiony, gdy szkoła w Jarocinie wezwała go na spotkanie w sprawie problemów syna z matematyką).

Przykład 2: Ograniczona władza rodzicielska, szerokie kontakty

Anna ma szerokie kontakty z 9-letnią Zosią (co drugi weekend plus dwa popołudnia w tygodniu), ale jej władza rodzicielska została ograniczona w zakresie leczenia i edukacji. W tej sytuacji, mimo częstych spotkań z córką:

• nie może samodzielnie wyrazić zgody na zabieg medyczny
• nie decyduje o wyborze szkoły dla dziecka
• może być na wywiadówkach, ale jako obserwator
• musi konsultować z drugim rodzicem ważne decyzje dotyczące córki

Zastanawiałeś się kiedyś, jakie faktycznie masz prawa jako rodzic po rozwodzie? W mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie zawsze doradzam, by dokładnie przeanalizować treść orzeczenia sądu – często klienci nie są w pełni świadomi swoich uprawnień, co prowadzi do niepotrzebnych konfliktów.

Dążenie do współpracy mimo konfliktu

Jako adwokat Anna Konrady, pracująca na co dzień z rodzinami w kryzysie, zawsze podkreślam, że niezależnie od formalnych ustaleń dotyczących kontaktów i władzy rodzicielskiej, najlepszym rozwiązaniem dla dziecka jest współpraca między rodzicami.

W sądach rodzinnych w Jarocinie i Kaliszu wielokrotnie obserwowałam, jak sędziowie zachęcają strony do wypracowania wspólnego stanowiska, nawet jeśli ich relacje osobiste są trudne. Kluczem jest oddzielenie konfliktu partnerskiego od rodzicielstwa i skupienie się na dobru dziecka.

W kancelarii przy kawie zawsze tłumaczę: w sprawach rodzinnych liczy się nie tylko kodeks, ale i umiejętność kompromisu. Nawet najlepsze rozwiązania prawne nie zastąpią normalnej komunikacji między rodzicami.

Trudności interpretacyjne – kiedy warto skonsultowac się z prawnikiem

Orzeczenia sądów w sprawach rodzinnych często zawierają skomplikowane sformułowania prawne, które mogą być niejasne dla osób bez wykształcenia prawniczego. W mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie często prowadzę wstępne konsultacje, podczas których wyjaśniam klientom dokładne znaczenie poszczególnych punktów postanowienia czy wyroku.

Szczególnie problematyczne bywają sformułowania dotyczące zakresu ograniczenia władzy rodzicielskiej. Czasem sąd ogranicza ją do konkretnych spraw (np. edukacji), a w pozostałym zakresie zostawia ją obojgu rodzicom. Testament musi byc jasny, ale orzeczenia sądów czasem nie są – i tu potrzebna jest fachowa pomoc.

Podsumowanie

Kontakty z dzieckiem i władza rodzicielska to dwie odrębne instytucje prawne, które – choc powiązane – funkcjonują niezależnie od siebie. Rodzic, którego kontakty z dzieckiem zostały ograniczone, nie traci automatycznie uprawnień wynikających z władzy rodzicielskiej, chyba że sąd wydał w tej kwestii osobne orzeczenie.

Jednocześnie warto pamiętać, że ustalone przez sąd terminy kontaktów powinny być przestrzegane, a ich samowolne rozszerzanie może prowadzić do konfliktów i potencjalnych konsekwencji prawnych.

Jeśli masz wątpliwości dotyczące swoich praw i obowiązków jako rodzica po rozstaniu, warto skonsultować się z adwokatem specjalizującym się w prawie rodzinnym, który pomoże zinterpretować treść orzeczenia i wskaże możliwości dochodzenia swoich praw. Z doświadczenia jako adwokat w Jarocinie wiem, że czasem jedno spotkanie wystarczy, by rozwiać wiele wątpliwości i uniknąć niepotrzebnych konfliktów.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Wykonujac od wielu lat zawod adwokata w Jarocinie wiem, ze kazda sprawa jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegolowych informacji zapraszam do kontaktu z moja kancelaria.

Zapraszam do Kancelarii Adwokackiej Anna Konrady: Adwokat Anna Konrady Aleja Niepodleglosci 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021