Mobbing w pracy – jak rozpoznać i jak się bronić? Doświadczenia z praktyki adwokackiej

Cicha epidemia polskich biur i zakładów

Pamiętam klientkę, która przyszła do mojej kancelarii w Jarocinie z plikiem notatek i rozpłakała się, zanim jeszcze usiadła. “Pani mecenas, ja chyba wariuję. Szef codziennie mnie krytykuje przy wszystkich, zmienia mi zadania, a potem twierdzi, że zrobiłam coś źle”. I tak zaczyna się większość spraw o mobbing, które prowadzę jako adwokat Anna Konrady. To zjawisko, o którym mówi się niewiele, ale dotyka zbyt wielu pracowników.

Swoją drogą, ciekawa obserwacja z mojej praktyki – mobbing rzadko zaczyna się od głośnych, drastycznych zachowań. Najczęściej to powolny, podstępny proces, jak kropla drążąca skałę. Właśnie dlatego tak trudno go rozpoznać i udowodnić.

Czym właściwie jest mobbing w świetle prawa?

W kancelarii przy kawie zawsze tłumaczę: mobbing to nie pojedynczy konflikt czy zła atmosfera w pracy. To określone działania lub zachowania, które:

• dotyczą pracownika lub są skierowane przeciwko niemu
• polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu
• wywołują zaniżoną ocenę przydatności zawodowej
• powodują poniżenie, izolację lub wykluczenie z zespołu

Kodeks pracy definiuje to w art. 94³, ale w praktyce to różnie wygląda. Stwierdzenie mobbingu wymaga udowodnienia wszystkich tych elementów łącznie, co stanowi niemałe wyzwanie.

Lubię mówić klientom, że mobbing to nie jednorazowe zachowanie, ale pewien proces. W Jarocinie takie rzeczy się zdarzają – ludzie przychodzą oburzeni po jednym konflikcie z szefem. To nie jest jeszcze mobbing, choć oczywiście może być początkiem toksycznej relacji.

Z praktyki adwokata: jak rozpoznać mobbing?

Jako adwokat Anna Konrady nieraz widziałam, jak trudno jest ludziom nazwać i rozpoznać to, czego doświadczają w pracy. W południowej Wielkopolsce sprawy mobbingowe to wcale nie rzadkość, choć mało kto o tym mówi otwarcie.

Najczęstsze formy mobbingu, z jakimi spotykam się w praktyce:

1. Izolacja społeczna – wykluczanie z zespołu, ignorowanie, pomijanie przy przekazywaniu informacji
2. Ataki na reputację – plotki, ośmieszanie, podważanie kompetencji przed innymi
3. Przeszkadzanie w wykonywaniu pracy – niemożliwe terminy, brak narzędzi, ciągłe zmiany poleceń
4. Zastraszanie – grożenie zwolnieniem, krzyk, agresywne gesty
5. Nadmierna kontrola – ciągłe sprawdzanie, nieuzasadniona krytyka, kwestionowanie decyzji

Pamiętam klienta, który przyszedł z kartką i mówi: “To lista moich zadań. Codziennie dostaję nową, a stare zadania zostają nierozliczone”. A potem się zaczęło… Okazało się, że przełożony celowo dawał mu więcej pracy niż innym, by później udowadniać jego nieudolność.

Najczęstsze błędy ofiar mobbingu – czego nie robić?

To się w głowie nie mieści, ale takie rzeczy się zdarzają – ludzie często reagują na mobbing w sposób, który później utrudnia dochodzenie ich praw. W kancelarii przy Alei Niepodleglosci zawsze zwracam uwagę na najczęstsze błędy:

1. Milczenie – mobber liczy na to, że ofiara będzie milczeć ze wstydu lub strachu
2. Konfrontacja sam na sam – bez świadków trudno później udowodnić, co się wydarzyło
3. Brak dokumentacji – nieprowadzenie notatek, niezbieranie dowodów
4. Zbyt długie zwlekanie z reakcją – im dłużej trwa mobbing, tym większe szkody dla zdrowia
5. Akceptowanie nieformalnych rozwiązań bez gwarancji

Obsługuję klientów z Jarocina, Kalisza, Gostynia, Krotoszyna i widzę, że każda sprawa jest inna, ale te błędy powtarzają się niezależnie od miejsca pracy czy branży.

Jak udokumentować mobbing? Praktyczne wskazówki

Mam taki zwyczaj – tłumaczę prawo na przykładach z życia. Raz w sądzie w Kaliszu klientka przedstawiła 60-stronicowy dziennik z zapiskami wydarzeń z ostatnich 8 miesięcy. Ten dokument okazał się kluczowy dla wygranej.

Jak skutecznie dokumentować mobbing:

1. Prowadź dziennik – notuj daty, godziny, miejsce, dokładny opis zdarzeń i świadków
2. Zachowuj e-maile, SMS-y, wiadomości na komunikatorach
3. Nagrania rozmów (uwaga: o tym więcej za chwilę!)
4. Dokumentacja medyczna – jeśli mobbing odbija się na zdrowiu
5. Lista świadków – osoby, które mogą potwierdzić Twoje doświadczenia

O nagrywaniu rozmów w pracy – sprawa jest złożona. Z jednej strony nagranie stanowi dobry dowód, z drugiej – może być uznane za naruszenie dóbr osobistych rozmówcy. W praktyce sądy często dopuszczają takie nagrania jako dowód, zwłaszcza gdy służą ochronie ważnego interesu prawnego pracownika i nie było innej możliwości udokumentowania mobbingu.

(przyznam, że to nie zawsze oczywiste nawet dla prawników)

Prawne ścieżki obrony przed mobbingiem – co można zrobić?

Zastanawiałeś się, kiedy adwokat w Jarocinie pomoże w sprawie mobbingowej? Myślisz, że to proste? No to posłuchaj…

Pracownik, który doświadcza mobbingu, ma kilka możliwości działania:

1. Wewnętrzna procedura antymobbingowa

Wiele firm ma dziś wewnętrzne procedury przeciwdziałania mobbingowi. Warto z nich skorzystać, ale jednocześnie dokumentować każdy krok tego postępowania. Testament był ważny ale rodzina się pokłóciła – to częsta historia. Z mobbingiem bywa podobnie – procedura jest, ale nie zawsze działa.

2. Powództwo o odszkodowanie z tytułu mobbingu

Zgodnie z art. 94³ § 3 i 4 Kodeksu pracy, pracownik może:

• domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę
• dochodzić odszkodowania, jeśli mobbing spowodował rozstrój zdrowia
• rozwiązać umowę o pracę i żądać odszkodowania (jeśli z powodu mobbingu rozwiązał umowę)

Co byś zrobił w takiej sytuacji? Moi klienci często nie wiedzą. Dlatego potrzebny jest adwokat w Jarocinie, który przeprowadzi przez procedurę krok po kroku.

3. Powództwo o naruszenie dóbr osobistych

To alternatywna droga – można dochodzić ochrony dóbr osobistych na podstawie Kodeksu cywilnego. Ta ścieżka bywa skuteczna, gdy trudno udowodnić wszystkie przesłanki mobbingu, ale doszło do ewidentnego naruszenia godności, zdrowia czy dobrego imienia pracownika.

4. Zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy

PIP może przeprowadzić kontrolę w zakładzie pracy i sprawdzić, czy pracodawca wywiązuje się z obowiązku przeciwdziałania mobbingowi. To nie rozwiąże indywidualnej sprawy, ale może pomóc zmienić praktyki w firmie.

W Jarocinie ludzie często boją się oficjalnie walczyć o swoje prawa – czasem wychodzi, czasem nie. Jako adwokat widzę, że bez zdecydowanego działania mobbing rzadko ustępuje samoistnie.

Jakie odszkodowanie za mobbing? Realne kwoty z praktyki

Sprawy mobbingowe to czasem szachy – jeden zły ruch i po wszystkim. Klienci z Krotoszyna czy Gostynia często pytają o to, na jakie kwoty mogą liczyć.

Na podstawie spraw, które prowadziłam w ostatnich latach:

• Za rozstrój zdrowia spowodowany mobbingiem – od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych (zależnie od stopnia rozstroju i długości jego trwania)
• Odszkodowanie przy rozwiązaniu umowy z powodu mobbingu – zwykle równowartość wynagrodzenia za okres od 1 do 3 miesięcy

O odszkodowanie czasem się ludzie biją bardziej niż o cokolwiek innego, ale warto pamiętać, że proces sądowy w sprawach mobbingowych to nie sprint, a maraton – trwa zwykle od roku do 3 lat.

Krótko mówiąc: mobbing nie jest normą – bronić się można i trzeba

W Jarocinie widzę to codziennie – ludzie akceptują toksyczne zachowania w pracy, bo “wszędzie tak jest” albo “trzeba wytrzymać”. To nieprawda. Mobbing nie jest normalną częścią życia zawodowego i prawo stoi po stronie pracownika.

Swoją drogą, ciekawa historia, jak zmieniła się świadomość prawna w ostatnich latach. Coraz więcej osób przychodzi do mojej kancelarii nie po to, by pytać “czy to mobbing?”, ale “jak udowodnić mobbing, którego doświadczam?”.

Mobbing to nie tylko paragraf w kodeksie, to realne ludzkie cierpienie. Jako adwokat Anna Konrady staram się zawsze pamiętać, że za każdą sprawą stoi człowiek, który potrzebuje nie tylko pieniędzy, ale też poczucia sprawiedliwości i odzyskania godności.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Wykonujac od wielu lat zawod adwokata w Jarocinie wiem, ze kazda sprawa jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegolowych informacji zapraszam do kontaktu z moja kancelaria.

Zapraszam do Kancelarii Adwokackiej Anna Konrady:
Adwokat Anna Konrady
Aleja Niepodleglosci 6, 63-200 Jarocin
tel. +48 575 641 021