Wypadek drogowy – obrona karna i konsekwencje prawne

Co to jest wypadek drogowy w rozumieniu polskiego prawa?

Jako adwokat z wieloletnim doświadczeniem w sprawach karnych związanych z ruchem drogowym w Jarocinie i całej południowej Wielkopolsce, często spotykam się z niepewnością klientów co do prawnej definicji wypadku drogowego.

Polski Kodeks karny nie definiuje wprost tego pojęcia, jednak z treści art. 177 KK możemy wywieść, że wypadkiem drogowym jest każde, nawet nieumyślne, naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, które prowadzi do wywołania u innej osoby obrażeń ciała trwających dłużej niż 7 dni.

Z mojej praktyki w sądach rejonowych w Jarocinie, Pleszewie i Krotoszynie wynika, że kluczowe jest rozróżnienie między wypadkiem a kolizją drogową, która stanowi jedynie wykroczenie. Podstawowa różnica polega na skutkach zdarzenia – jeśli nikt nie odniósł obrażeń lub są one lekkie (do 7 dni), mamy do czynienia z kolizją, a nie wypadkiem.

Jakie kary grożą za spowodowanie wypadku drogowego?

Za spowodowanie wypadku drogowego grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat. Jeżeli jednak w wyniku wypadku doszło do śmierci innej osoby lub ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu, sprawcy grozi kara od 6 miesięcy do nawet 8 lat pozbawienia wolności.

Co istotne, z mojego doświadczenia w prowadzeniu spraw dla mieszkańców Jarocina i okolic wynika, że kara jest znacznie surowsza, jeśli kierowca:

był w stanie nietrzeźwości
znajdował się pod wpływem środka odurzającego
zbiegł z miejsca zdarzenia

Warto również wiedzieć, że zgodnie z art. 178 KK, w tych przypadkach sąd jest zobowiązany do zaostrzenia kary. Minimalna kara zwiększa się wtedy o połowę, a w przypadku wypadku śmiertelnego lub powodującego ciężki uszczerbek na zdrowiu, sąd musi orzec karę nie niższą niż 2 lata pozbawienia wolności.

Ciekawostką, o której często nie wiedzą moi klienci z Jarocina i okolic, jest fakt, że jeśli pokrzywdzonym w wypadku jest wyłącznie osoba najbliższa dla kierowcy, ściganie sprawcy odbywa się tylko na wniosek takiej osoby.

Jak zachować się na miejscu wypadku?

Z mojej wieloletniej praktyki w sądach południowej Wielkopolski wynika, że zachowanie kierowcy bezpośrednio po wypadku ma ogromne znaczenie dla późniejszego postępowania karnego. Oto najważniejsze zasady, których należy przestrzegać:

Nie uciekaj z miejsca zdarzenia – ucieczka stanowi okoliczność znacząco zaostrzającą odpowiedzialność karną!
Sprawdź stan poszkodowanych – udziel pierwszej pomocy lub wezwij pogotowie. Pamiętaj, że nieudzielenie pomocy również stanowi przestępstwo. Jeśli nie masz wiedzy medycznej, wystarczy sam telefon na pogotowie.
Zabezpiecz miejsce zdarzenia – ustaw trójkąt ostrzegawczy i zadbaj o to, aby miejsce było widoczne dla innych uczestników ruchu.
Nie przestawiaj pojazdów – dopilnuj, aby pojazdy pozostały w pozycji powypadkowej do czasu przyjazdu policji.
Zbieraj dowody – jeśli uważasz, że jakiś istotny czynnik mógł mieć wpływ na spowodowanie wypadku (np. warunki pogodowe, roboty drogowe), zrób zdjęcie. Zbierz również dane kontaktowe świadków.
Powstrzymaj się od składania oświadczeń – nie podpisuj żadnych dokumentów ani nie składaj zeznań bez konsultacji z adwokatem.

Z mojego doświadczenia w prowadzeniu spraw dla mieszkańców Jarocina i okolic wiem, że ta ostatnia zasada jest szczególnie ważna. Pochopnie złożone oświadczenia mogą później znacząco utrudnić obronę.

Co robić po wypadku drogowym?

Po wypadku kluczowe są następujące działania:

Skontaktuj się z pokrzywdzonym lub jego rodziną – zapytaj o stan zdrowia. Twoja postawa po zdarzeniu jest istotna z punktu widzenia oceny sądu i może wpłynąć na stanowisko pokrzywdzonego w sprawie.
Skonsultuj się z adwokatem – w przypadku przedstawienia zarzutów warto skorzystać z pomocy profesjonalnego obrońcy. Masz prawo domagać się przesłuchania w obecności adwokata.
Przemyśl swoje wyjaśnienia – przysługuje Ci prawo do odmowy składania wyjaśnień, ale złożenie ich często jest postrzegane przez sąd pozytywnie jako przejaw współpracy.
Nie akceptuj pochopnie propozycji dobrowolnego poddania się karze – bez konsultacji z adwokatem. Często można wypracować korzystniejsze rozstrzygnięcie.

W mojej praktyce w Jarocinie niejednokrotnie spotykałam się z sytuacjami, gdy pochopna decyzja o dobrowolnym poddaniu się karze skutkowała surowszymi konsekwencjami, niż byłoby to możliwe przy właściwej obronie.

Rola adwokata w sprawie o spowodowanie wypadku drogowego

Prowadzenie samodzielnej obrony w sprawie o spowodowanie wypadku drogowego wymaga znacznej znajomości przepisów prawnych. Z tego względu zalecam skorzystanie z pomocy profesjonalnego obrońcy, który:

Reprezentuje oskarżonego na każdym etapie postępowania – kontaktuje się w jego imieniu z prokuraturą i sądem
Uzyskuje dostęp do akt sprawy – analizuje zgromadzony materiał dowodowy i planuje strategię obrony
Uczestniczy w czynnościach – bierze udział w przesłuchaniach oskarżonego i świadków, dopilnowuje właściwego protokołowania zeznań
Składa wnioski dowodowe – w tym wnioski o powołanie biegłych w celu zweryfikowania okoliczności wypadku
Przeprowadza cross-examination świadków i biegłych – zadaje pytania mające na celu wyjaśnienie korzystnych dla oskarżonego okoliczności
Wygłasza mowę końcową – prezentuje argumenty przemawiające za uniewinnieniem lub łagodnym wymiarem kary
Sporządza apelację – w przypadku niekorzystnego wyroku

Z mojej praktyki w sądach w Jarocinie, Pleszewie i Krotoszynie wynika, że zaangażowanie obrońcy znacząco zwiększa szanse na niski wymiar kary, a nawet na warunkowe umorzenie postępowania.

Rekonstrukcja wypadku drogowego

Kluczowym elementem postępowania w sprawie o wypadek drogowy jest rekonstrukcja jego przebiegu. Pozwala ona na stwierdzenie, czy po stronie kierowcy leży wina za spowodowanie wypadku, a także czy inne czynniki przyczyniły się do zdarzenia.

Organy ścigania odtwarzają przebieg wypadku przy pomocy:

Śladów na jezdni oraz pojazdach
Dokumentacji fotograficznej
Zeznań uczestników i świadków

W przypadku wątpliwości co do przebiegu zdarzenia, powoływany jest biegły z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych. W mojej praktyce w Jarocinie często spotykam się z sytuacjami, gdy opinia biegłego ma decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Warto wiedzieć, że wniosek o dowód z opinii biegłego może złożyć także podejrzany lub jego obrońca. Jest to szczególnie przydatne, gdy organy ścigania przyjmują inną wersję zdarzeń niż przedstawia sam podejrzany.

Zatrzymanie prawa jazdy po wypadku

W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa wypadku drogowego policjant może zatrzymać prawo jazdy do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Z mojej praktyki w Jarocinie wynika, że choć ustawa nie przewiduje obowiązku zatrzymania prawa jazdy w takiej sytuacji, regułą jest, że dokumenty te są przez policjantów zatrzymywane.

Procedura wygląda następująco:

Policjant zatrzymuje prawo jazdy za pokwitowaniem
Dokument jest przekazywany prokuratorowi prowadzącemu sprawę
Prokurator wydaje postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy
Postanowienie jest doręczane kierowcy

Od tego postanowienia można złożyć zażalenie w ciągu 7 dni od jego otrzymania. W zażaleniu należy wskazać:

Naruszenia jakich dopuścił się organ
Przyczyny dla których prawo jazdy nie powinno zostać zatrzymane
Okoliczności dotyczące życia prywatnego i zawodowego, z punktu widzenia których posiadanie prawa jazdy jest konieczne

Nawet jeśli zażalenie okaże się nieskuteczne, warto pamiętać, że ewentualny zakaz prowadzenia pojazdów orzeczony w wyroku liczy się od dnia fizycznego zatrzymania dokumentu prawa jazdy. W związku z tym warto dopilnować, aby w wyroku sąd zaliczył cały ten okres na poczet orzeczonego zakazu.

Często zadawane pytania

Czy mogę uniknąć odpowiedzialności karnej za wypadek drogowy? W pewnych okolicznościach tak. Jeśli wypadek został spowodowany wyłącznie przez drugą stronę lub był wynikiem działania siły wyższej, możliwe jest uniknięcie odpowiedzialności. Każdy przypadek wymaga jednak indywidualnej analizy.

Jak długo trwa postępowanie w sprawie o wypadek drogowy? Z mojego doświadczenia w prowadzeniu spraw dla mieszkańców Jarocina i okolic wynika, że postępowanie trwa od kilku miesięcy do nawet 2-3 lat, w zależności od złożoności sprawy i obciążenia sądu.

Czy mogę prowadzić pojazd podczas trwania postępowania? To zależy od tego, czy zatrzymano Ci prawo jazdy. Jeśli tak, to co do zasady nie możesz prowadzić pojazdu do czasu rozstrzygnięcia sprawy lub uchylenia postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy. Kierowanie pojazdem mimo zatrzymania prawa jazdy stanowi przestępstwo.

Czym różni się wypadek od kolizji? Główna różnica polega na skutkach zdarzenia – w wypadku ktoś doznaje obrażeń ciała trwających dłużej niż 7 dni, podczas gdy kolizja skutkuje jedynie szkodami materialnymi lub lekkimi obrażeniami (do 7 dni).

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Kancelarią w Jarocinie:

Adwokat Anna Konrady Kancelaria Prawna ul. Aleja Niepodległości 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021