Postępowanie zabezpieczające

Adwokat Anna Konrady
Kancelaria adwokacka w Jarocinie

Skuteczna ochrona interesów przed zapadnięciem wyroku

Jako adwokat z wieloletnim doświadczeniem w sądach południowej Wielkopolski często spotykam się z sytuacjami, w których klient potrzebuje natychmiastowej ochrony swoich praw, zanim jeszcze zapadnie wyrok w sprawie. Postępowanie sądowe, zwłaszcza w sądach w Jarocinie, Kaliszu czy Pleszewie, może trwać miesiącami, a nawet latami – w tym czasie sytuacja uprawnionego może się drastycznie pogorszyć, a przyszły wyrok może okazać się niemożliwy do wyegzekwowania.

Z mojej praktyki wynika, że umiejętne wykorzystanie instytucji zabezpieczenia roszczeń często przesądza o faktycznej skuteczności dochodzenia praw. Zabezpieczenie to swoisty “parasol ochronny”, który sąd może roztoczyć nad uprawnionym jeszcze przed zakończeniem sprawy.

Czym jest postępowanie zabezpieczające?

Postępowanie zabezpieczające to szczególny rodzaj postępowania sądowego, którego celem jest tymczasowa ochrona uprawnionego przed niekorzystnymi skutkami, jakie mogą wyniknąć z przedłużającego się procesu. Innymi słowy, zabezpieczenie ma zapewnić, że w momencie uzyskania korzystnego wyroku będzie on mógł być skutecznie wykonany.

Najważniejsze cechy postępowania zabezpieczającego:

może być prowadzone przed wszczęciem postępowania lub w jego toku
ma charakter tymczasowy
nie przesądza o wyniku sprawy głównej
powinno być proporcjonalne do roszczenia
nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia (z pewnymi wyjątkami)

Z doświadczenia w sprawach prowadzonych dla mieszkańców Jarocina i okolicznych miejscowości wiem, że sądy rozpoznają wnioski o zabezpieczenie znacznie szybciej niż sprawy główne – często w ciągu kilku dni, a nawet godzin w sprawach szczególnie pilnych.

Przesłanki udzielenia zabezpieczenia

Aby sąd udzielił zabezpieczenia, muszą być spełnione dwie podstawowe przesłanki:

1. Uprawdopodobnienie roszczenia

Wnioskodawca musi wykazać, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż przysługuje mu dane roszczenie. Nie wymaga się tu pełnego udowodnienia roszczeń (jak w postępowaniu głównym), a jedynie ich uprawdopodobnienia.

2. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia

Interes prawny istnieje, gdy:

bez zabezpieczenia wykonanie przyszłego orzeczenia będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione (np. dłużnik wyprzedaje majątek)
w sprawach niemajątkowych – gdy jest to niezbędne dla zapobieżenia poważnej szkodzie lub innym niekorzystnym skutkom

Z mojej praktyki w sprawach prowadzonych w sądach w Jarocinie, Pleszewie czy Kaliszu wynika, że właściwe uzasadnienie interesu prawnego jest kluczowe dla uzyskania zabezpieczenia.

Rodzaje zabezpieczenia

Sposób zabezpieczenia zależy od rodzaju roszczenia:

1. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych

Może nastąpić przez:

zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego
ustanowienie hipoteki przymusowej lub zakazu zbywania nieruchomości
zakaz zbywania pojazdu mechanicznego
zakaz obciążania lub zbywania spółdzielczego prawa do lokalu
ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem
obciążenie nieruchomości obowiązkiem wnoszenia pewnych sum do depozytu sądowego

2. Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych

Może nastąpić w sposób, jaki sąd uzna za odpowiedni, w szczególności przez:

unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania
ustanowienie zakazu zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem
zawieszenie egzekucji lub postępowania
uregulowanie sposobu roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi
uregulowanie korzystania ze wspólnego mieszkania

Z mojego doświadczenia w sprawach prowadzonych dla mieszkańców Jarocina i okolic wynika, że szczególnie skuteczne są zabezpieczenia poprzez zajęcie rachunków bankowych oraz ustanowienie zakazów zbywania nieruchomości.

Szczególne rodzaje zabezpieczeń

W praktyce adwokackiej w południowej Wielkopolsce często spotykam się z następującymi szczególnymi rodzajami zabezpieczeń:

1. Zabezpieczenie alimentów

W sprawach o alimenty sąd może zabezpieczyć roszczenie w pełnej wysokości, a nawet orzec zabezpieczenie z urzędu. Jest to wyjątek od zasady, że zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia. Dla mieszkańców Jarocina, Kotlina czy Żerkowa szybkie uzyskanie zabezpieczenia alimentów często ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia środków utrzymania.

2. Zabezpieczenie w sprawach rodzinnych

Obejmuje m.in.:

uregulowanie pieczy nad małoletnimi dziećmi
ustalenie kontaktów z dziećmi
ustalenie miejsca pobytu dziecka
zakaz niepokojenia
nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania

3. Zabezpieczenie roszczeń z zakresu własności intelektualnej

Szczególnie istotne dla przedsiębiorców z Jarocina i okolic, obejmuje m.in.:

zakaz wprowadzania do obrotu określonych produktów
zabezpieczenie dowodów naruszenia praw
zajęcie towarów podejrzanych o naruszenie praw

4. Zabezpieczenie w sprawach gospodarczych

Często stosowane w sporach między przedsiębiorcami z regionu jarocińskiego:

zakaz wykonywania określonych działań konkurencyjnych
ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem
zakaz zbywania udziałów w spółce

Procedura uzyskania zabezpieczenia

Aby skutecznie uzyskać zabezpieczenie, należy przejść przez następujące etapy:

1. Przygotowanie i złożenie wniosku

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien zawierać:

dokładne określenie roszczenia podlegającego zabezpieczeniu
wskazanie okoliczności uprawdopodobniających roszczenie
wykazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia
określenie sposobu zabezpieczenia
w przypadku roszczeń pieniężnych – wskazanie sumy zabezpieczenia

Z mojej praktyki w sprawach prowadzonych dla mieszkańców Jarocina i okolicznych miejscowości wynika, że starannie przygotowany wniosek, wskazujący precyzyjnie na interes prawny, ma znacznie większe szanse powodzenia.

2. Rozpoznanie wniosku przez sąd

Wniosek o zabezpieczenie rozpoznawany jest na posiedzeniu niejawnym, bez udziału przeciwnika, co zapewnia element zaskoczenia. Sąd wydaje postanowienie zazwyczaj w ciągu kilku dni, a w sprawach pilnych – nawet tego samego dnia.

3. Wykonanie zabezpieczenia

Po uzyskaniu postanowienia o zabezpieczeniu należy podjąć działania zmierzające do jego realizacji:

w przypadku zabezpieczenia przez komornika – złożenie wniosku o wykonanie zabezpieczenia
w przypadku zabezpieczenia w formie hipoteki – złożenie wniosku do księgi wieczystej
w przypadku zabezpieczenia w formie zakazu – doręczenie postanowienia zobowiązanemu

4. Upadek lub zmiana zabezpieczenia

Zabezpieczenie upada:

po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie
gdy uprawniony nie wniósł o dokonanie dalszych czynności egzekucyjnych
gdy wniosek o wszczęcie postępowania głównego nie został złożony w wyznaczonym terminie

Możliwa jest również zmiana lub uchylenie zabezpieczenia na wniosek każdej ze stron.

Przykłady skutecznych zabezpieczeń

Sprawa 1: Zabezpieczenie roszczenia o zapłatę przeciwko przedsiębiorcy Klient z Jarocina prowadził spór z kontrahentem z Pleszewa, który zalegał z zapłatą znaczącej sumy za dostarczone towary. Z ustaleń wynikało, że dłużnik rozpoczął wyprzedaż majątku firmowego. Uzyskaliśmy zabezpieczenie poprzez zajęcie rachunków bankowych oraz zakaz zbywania nieruchomości. Dzięki temu, mimo długotrwałego procesu głównego, po uzyskaniu wyroku możliwa była skuteczna egzekucja.

Sprawa 2: Zabezpieczenie w sprawie o kontakty z dzieckiem Mieszkaniec gminy Żerków został pozbawiony możliwości kontaktów z małoletnim synem przez byłą żonę. W ramach zabezpieczenia sąd uregulował tymczasowo kontakty, co pozwoliło na natychmiastowe spotkania z dzieckiem, jeszcze przed zakończeniem głównej sprawy o ustalenie kontaktów, która trwała ponad rok.

Najczęstsze błędy w postępowaniu zabezpieczającym

W trakcie mojej praktyki adwokackiej w południowej Wielkopolsce zaobserwowałam następujące częste błędy w postępowaniu zabezpieczającym:

1. Niedostateczne uprawdopodobnienie roszczenia

Wielu wnioskodawców poprzestaje na ogólnikowych twierdzeniach, bez przedstawienia konkretnych dowodów uprawdopodobniających roszczenie.

2. Brak wykazania interesu prawnego

Częsty błąd to powoływanie się wyłącznie na długotrwałość postępowania, bez wskazania konkretnych okoliczności świadczących o zagrożeniu dla przyszłego wykonania orzeczenia.

3. Żądanie nieadekwatnego zabezpieczenia

Wnioski o zabezpieczenie przekraczające granice niezbędne dla ochrony uprawnionego spotykają się z odmową sądu. Z mojego doświadczenia w sądach w Jarocinie czy Kaliszu wynika, że zabezpieczenie powinno być proporcjonalne do roszczenia.

4. Zbyt późne złożenie wniosku

Wniosek złożony w momencie, gdy majątek dłużnika został już roztrwoniony, ma niewielkie szanse powodzenia. Z mojej praktyki wynika, że zabezpieczenie należy uzyskać jak najwcześniej, najlepiej już na etapie przygotowywania pozwu.

Często zadawane pytania

Czy mogę uzyskać zabezpieczenie przed złożeniem pozwu? Tak, możliwe jest uzyskanie zabezpieczenia jeszcze przed wniesieniem powództwa. W takim przypadku sąd wyznacza termin (zwykle 2 tygodnie) na wniesienie pozwu pod rygorem upadku zabezpieczenia. Z mojego doświadczenia w sprawach prowadzonych dla mieszkańców Jarocina i okolic wynika, że takie rozwiązanie jest szczególnie przydatne w sytuacjach nagłych, wymagających natychmiastowej reakcji.

Jak długo trwa rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie? Sądy rozpoznają wnioski o zabezpieczenie znacznie szybciej niż sprawy główne. Z mojej praktyki w sądach południowej Wielkopolski wynika, że czas oczekiwania wynosi zwykle od kilku dni do 2 tygodni, a w sprawach pilnych (np. dotyczących dzieci) – nawet kilka godzin.

Czy przeciwnik dowie się o zabezpieczeniu przed jego wykonaniem? Co do zasady nie – wniosek rozpoznawany jest bez udziału przeciwnika, a postanowienie o zabezpieczeniu może być wykonane jeszcze przed jego doręczeniem zobowiązanemu. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku zabezpieczenia przez zajęcie rachunków bankowych, gdzie element zaskoczenia ma kluczowe znaczenie.

Jak bronić się przed nieuzasadnionym zabezpieczeniem? Jeśli przeciwko Tobie uzyskano nieuzasadnione zabezpieczenie, możesz:

złożyć zażalenie na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia
złożyć wniosek o uchylenie lub zmianę zabezpieczenia
żądać naprawienia szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia Z mojej praktyki wynika, że kluczowe znaczenie ma wykazanie, że roszczenie nie istnieje lub że brak jest interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Jakie są koszty uzyskania zabezpieczenia? Opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia wynosi 100 zł, a w przypadku wniosku o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego złożonego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie – 1/4 opłaty należnej od pozwu o to roszczenie (nie więcej niż 100 zł). Dodatkowo należy liczyć się z kosztami wykonania zabezpieczenia, np. opłatami komorniczymi.

Profesjonalne wsparcie w postępowaniu zabezpieczającym

Jako adwokat z wieloletnim doświadczeniem w prowadzeniu spraw przed sądami południowej Wielkopolski, oferuję kompleksowe wsparcie w zakresie postępowania zabezpieczającego:

analiza sprawy pod kątem możliwości i celowości zabezpieczenia
wybór optymalnego sposobu zabezpieczenia
przygotowanie skutecznego wniosku o zabezpieczenie
reprezentacja przed sądem
pomoc w wykonaniu zabezpieczenia
obrona przed nieuzasadnionym zabezpieczeniem

Z mojego doświadczenia w sprawach prowadzonych dla mieszkańców Jarocina, Pleszewa, Kotlina i innych miejscowości regionu wynika, że umiejętne wykorzystanie instytucji zabezpieczenia często przesądza o faktycznym sukcesie w dochodzeniu roszczeń.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Kancelarią w Jarocinie: Adwokat Anna Konrady Kancelaria Prawna ul. Aleja Niepodległości 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021