Umowa o dzieło – praktyczny przewodnik dla mieszkańców Jarocina

Czym jest umowa o dzieło i kiedy warto ją zawrzeć?

Umowa o dzieło stanowi odrębny typ umowy o charakterze cywilnoprawnym, której podstawową funkcją jest zapewnienie prawnej możliwości wymiany dóbr. Jako adwokat z wieloletnim doświadczeniem w Jarocinie, często spotykam się z przypadkami, gdy mieszkańcy naszego miasta i okolic nie rozumieją w pełni specyfiki tej formy umowy, co prowadzi do nieporozumień i sporów.

Umowa o dzieło została uregulowana w Kodeksie cywilnym od art. 627 do art. 646. W przeciwieństwie do innych umów (np. zlecenia) umowa o dzieło jest umową rezultatu, tzn. wykonanie umowy o dzieło ma doprowadzić w przyszłości do powstania konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, np. wytworzenie konkretnych przedmiotów, napisanie książki czy wykonanie remontu.

Z mojego doświadczenia w sądach w Jarocinie i Kaliszu wynika, że wiele sporów dotyczy właśnie rozróżnienia między umową o dzieło a umową zlecenia. Kluczowa różnica polega na tym, że w umowie o dzieło liczy się konkretny rezultat, a nie samo staranne działanie jak przy zleceniu.

Strony umowy o dzieło i forma jej zawarcia

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stronami umowy są więc:

Przyjmujący zamówienie (tj. ten, który ma wykonać dzieło)
Zamawiający (tj. podmiot, który w zamian za wynagrodzenie oczekuje uzyskania określonego w umowie dzieła)

Mogą być to zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Z perspektywy mojej praktyki adwokackiej w Jarocinie, umowy o dzieło najczęściej zawierane są między osobami fizycznymi a małymi przedsiębiorcami, szczególnie w kontekście prac remontowych, krawieckich czy rzemieślniczych.

Kodeks cywilny nie wprowadza jakichkolwiek wymogów odnośnie do formy, w jakiej umowa o dzieło powinna zostać zawarta. Umowa o dzieło zawierana jest więc w formie dowolnej, np. pisemnej, ustnej, itp.

Pamiętaj! Do elementów przedmiotowo istotnych umowy o dzieło należy zaliczyć oznaczenie dzieła, które wykonać ma przyjmujący zamówienie oraz określenie wynagrodzenia, do zapłaty którego zobowiązany jest zamawiający.

Z mojego doświadczenia w sprawach sądowych w Jarocinie i okolicznych miejscowościach stanowczo zalecam formę pisemną, która znacznie ułatwia dochodzenie ewentualnych roszczeń w przypadku sporu.

Czym jest dzieło?

Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego w umowie rezultatu w postaci materialnej (np. uszycie garnituru) lub niematerialnej (np. przeprowadzenie szkolenia). Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy (np. namalowanie obrazu) lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej, tj. naprawienie, przerobienie, uzupełnienie (np. przerobienie sukienki).

Dzieło jest więc wytworem, który w momencie zawierania umowy nie istnieje, jednak jest w niej z góry przewidziany i określony w sposób wskazujący na jego indywidualne cechy.

Pamiętać jednak należy, że osiągnięcie opisywanego rezultatu ma być pewne, tzn. strony, zawierając umowę, posiadają uzasadnione przekonanie, że przyjmujący zamówienie jest w stanie wykonać dzieło.

Ważne! Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.

Z mojej praktyki adwokackiej w Jarocinie wynika, że wiele sporów dotyczy właśnie momentu odbioru dzieła i stwierdzenia ewentualnych wad. Dlatego zawsze zalecam klientom dokładne sprawdzenie dzieła przy odbiorze i spisanie protokołu odbioru.

Wynagrodzenie za dzieło

Podstawowym obowiązkiem zamawiającego jest zapłata należnego przyjmującemu zamówienie wynagrodzenia za wykonanie dzieła. Dla zawarcia umowy o dzieło nie jest konieczne ustalenie wysokości wynagrodzenia, wystarczające jest wskazanie na odpłatny charakter umowy.

W przypadku umowy o dzieło możemy wyróżnić następujące sposoby wynagrodzenia:

Kosztorysowe (tj. określenie wynagrodzenia na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów)
Ryczałtowe (tj. umówienie przez strony wysokości wynagrodzenia w stałej kwocie, która będzie stanowiła ostateczne wynagrodzenie)

Z mojego doświadczenia w sprawach prowadzonych w Jarocinie, ryczałt jest najczęściej stosowanym sposobem określenia wynagrodzenia, szczególnie przy remontach i pracach budowlanych. Warto jednak pamiętać, że przy wynagrodzeniu ryczałtowym trudniej jest dochodzić dodatkowej zapłaty za nieprzewidziane prace.

Odpowiedzialność za wady dzieła

Do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Wadą fizyczną dzieła jest niezgodność dzieła z umową, jeżeli:

Nie ma ono właściwości, którą dzieło tego rodzaju powinno mieć
Nie ma właściwości, o której przyjmujący zamówienie zapewniał
Nie nadaje się do celu, o jakim zamawiający poinformował przyjmującego zamówienie
Zostało wydane w stanie niezupełnym

Za wadę dzieła uznaje się również wadliwość jego montażu. Natomiast wada prawna to sytuacja, gdy dzieło jest własnością osoby trzeciej lub obciążone jest prawem przysługującym osobie trzeciej.

Ważne! Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.

Z mojej praktyki adwokackiej w Jarocinie wynika, że wielu wykonawców próbuje uniknąć odpowiedzialności za wady, twierdząc, że zamawiający dostarczył wadliwe materiały. Dlatego warto dokładnie określić w umowie, kto dostarcza materiały i jakie są one jakości.

Odstąpienie od umowy o dzieło

Ustawa nie przewiduje możliwości wypowiedzenia umowy o dzieło. Od umowy tej strony mogą jednak odstąpić w ściśle określonych przypadkach.

Zamawiający może od umowy odstąpić, gdy:

Przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym
Przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową (po wcześniejszym wezwaniu do zmiany sposobu wykonania)

Ważne! Dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc jednak umówione wynagrodzenie (z możliwością odliczenia tego, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła).

Przyjmujący zamówienie może odstąpić od umowy, gdy: do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania z jego strony nie ma (po wyznaczeniu zamawiającemu odpowiedniego terminu).

Z mojej praktyki adwokackiej w Jarocinie wynika, że częstym powodem sporów jest właśnie brak współdziałania zamawiającego, np. nieudzielanie dostępu do pomieszczeń czy niezapewnienie materiałów w umówionym terminie.

Przedawnienie roszczeń

Pamiętać należy, że roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem dwóch lat od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

To relatywnie krótki okres, dlatego w mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie zawsze zalecam klientom, by nie zwlekali z dochodzeniem swoich praw.

Przykładowa sprawa z praktyki adwokackiej

Niedawno reprezentowałam mieszkańca Jarocina, który zlecił wykonanie mebli kuchennych na wymiar lokalnemu rzemieślnikowi. Umowa o dzieło została zawarta ustnie, z ustalonym terminem wykonania i wynagrodzeniem ryczałtowym. Po dostarczeniu i montażu mebli okazało się, że nie spełniają one wymagań jakościowych – fronty szafek nie zamykały się prawidłowo, a blat był niepoprawnie przytwierdzony.

Wykonawca odmówił naprawy, twierdząc, że meble zostały wykonane zgodnie z projektem. Po wezwaniu go do usunięcia wad w wyznaczonym terminie i braku reakcji, klient odstąpił od umowy i zażądał zwrotu wpłaconego wynagrodzenia.

Sprawa trafiła do Sądu Rejonowego w Jarocinie, gdzie udało się wykazać wadliwość wykonania dzieła poprzez opinię biegłego. Sąd orzekł na korzyść mojego klienta, nakazując wykonawcy zwrot wynagrodzenia oraz pokrycie kosztów opinii biegłego i zastępstwa procesowego.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Kancelarią w Jarocinie:

Adwokat Anna Konrady Kancelaria Prawna ul. Aleja Niepodległości 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021