Ugoda w sprawie o uregulowanie kontaktów z dzieckiem – zalety, procedura i skuteczność

Sprawy o uregulowanie kontaktów z dzieckiem należą do jednych z najbardziej emocjonujących postępowań rodzinnych. Nierzadko towarzyszą im silne napięcia między rodzicami, wzajemne oskarżenia i długotrwałe konflikty. W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie obserwuję jednak, że coraz więcej rodziców dostrzega wartość polubownego rozwiązywania tego typu sporów. Ugoda w sprawach o kontakty z dzieckiem może być nie tylko szybszym i mniej kosztownym rozwiązaniem, ale przede wszystkim najlepiej służy dobru dziecka, które potrzebuje stabilności i harmonijnych relacji z obojgiem rodziców.

Czym jest ugoda w sprawach o kontakty z dzieckiem?

W postępowaniu dotyczącym uregulowania kontaktów z dzieckiem można w każdym momencie dążyć do zawarcia ugody. Nie jest to jedynie formalna czynność procesowa, ale realne narzędzie pozwalające rodzicom wypracować kompromisowe rozwiązanie odpowiadające potrzebom dziecka i możliwościom każdego z nich.

Jako adwokat Anna Konrady nieraz doradzałam klientom w takich sprawach. Swoją drogą, zawsze podkreślam, że ugoda ma tę przewagę nad orzeczeniem sądu, że strony same kształtują jej warunki, a nie mają ich narzuconych odgórnie. To sprawia, że rodzice czują się bardziej zaangażowani w przestrzeganie ustalonych zasad, co bezpośrednio przekłada się na dobro dziecka.

Rodzaje porozumień w sprawach o kontakty

W praktyce prawniczej możemy wyróżnić kilka form porozumień dotyczących kontaktów z dzieckiem:

1. Prywatna umowa między rodzicami

Jest to nieformalne porozumienie zawarte bezpośrednio między rodzicami, bez udziału sądu czy innych instytucji. Choć umowa taka nie ma waloru dokumentu urzędowego, może skutecznie regulować kwestie kontaktów, jeśli rodzice są w stanie współpracować.

W mojej kancelarii przy Alei Niepodleglosci często prowadzę wstępne konsultacje, podczas których pomagam rodzicom sformułować takie porozumienie w sposób precyzyjny i uwzględniający wszystkie istotne aspekty kontaktów.

2. Ugoda zawarta przed mediatorem

Mediacja to coraz popularniejsza forma rozwiązywania sporów rodzinnych. W jej trakcie neutralny mediator pomaga stronom wypracować satysfakcjonujące dla wszystkich rozwiązanie. Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną równą orzeczeniu sądowemu.

Pamiętam sprawę z zeszłego roku, gdy rodzice 6-letnich bliźniąt z Krotoszyna przez prawie rok toczyli wyniszczający spór o kontakty. Dopiero mediacja pozwoliła im spojrzeć na problem z perspektywy dzieci i wypracować bardzo szczegółowy harmonogram, uwzględniający nawet preferencje co do spędzania urodzin i imienin.

3. Ugoda sądowa

Jest to porozumienie zawarte bezpośrednio przed sądem, w toku postępowania o uregulowanie kontaktów. Sędzia czuwa nad jej treścią i zatwierdza ją, co nadaje jej moc równą orzeczeniu sądowemu.

W sądach rodzinnych w Jarocinie i Kaliszu wielokrotnie obserwowałam, jak sędziowie aktywnie zachęcają strony do zawarcia ugody, wskazując na jej zalety i pomagając w wypracowaniu kompromisowych rozwiązań.

Zalety ugodowego regulowania kontaktów z dzieckiem

Korzyści dla dziecka

Bez wątpienia to dziecko jest największym beneficjentem ugodowego rozwiązania sporu o kontakty. Dlaczego?

• Eliminacja konfliktu między rodzicami zmniejsza stres dziecka
• Wypracowany wspólnie harmonogram lepiej uwzględnia potrzeby dziecka
• Ugoda często zawiera bardziej elastyczne rozwiązania, dostosowane do zmieniających się okoliczności
• Dziecko nie jest narażone na przeciągające się postępowanie sądowe
• Wzajemny szacunek rodziców kształtuje prawidłowe wzorce społeczne dla dziecka

W kancelarii przy kawie zawsze tłumaczę: w sprawach rodzinnych liczy się nie tylko kodeks, ale także umiejętność spojrzenia na sytuację oczami dziecka. Ugoda daje większą szansę na rzeczywiste uwzględnienie jego potrzeb i uczuć.

Korzyści dla rodziców

Ugodowe rozwiązanie sporu o kontakty przynosi wymierne korzyści również dla samych rodziców:

• Szybsze zakończenie postępowania
• Niższe koszty (brak konieczności udziału w wielu rozprawach, opinii biegłych itp.)
• Większa elastyczność w kształtowaniu zasad kontaktów
• Lepsza komunikacja i współpraca rodzicielska w przyszłości
• Uniknięcie eskalacji konfliktu i związanego z nim stresu
• Satysfakcja z aktywnego udziału w wypracowaniu rozwiązania

W swojej praktyce adwokackiej w Jarocinie zauważyłam, że ugoda to nie “przegrana” czy “kapitulacja”, ale dojrzała decyzja priorytetyzująca dobro dziecka. Lubię mówić klientom, że prawdziwym zwycięzcą w ugodzie jest dziecko.

Korzyści proceduralne

Z procesowego punktu widzenia ugoda ma również istotne zalety:

• Przyspiesza postępowanie – sąd nie musi prowadzić długotrwałego postępowania dowodowego
• Zmniejsza obciążenie sądów rodzinnych
• Po zatwierdzeniu przez sąd ma taką samą moc jak orzeczenie
• W przypadku problemów z realizacją można ją egzekwować tak samo jak postanowienie sądu
• Jest bardziej elastyczna – sąd rzadko ingeruje w treść ugody, jeśli nie narusza ona dobra dziecka

Jako adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym obserwuję, że sądy w południowej Wielkopolsce coraz aktywniej zachęcają strony do rozwiązań ugodowych, widząc w nich nie tylko sposób na odciążenie wymiaru sprawiedliwości, ale przede wszystkim najlepsze rozwiązanie dla rodzin w kryzysie.

Mediacja jako droga do ugody

Mediacja rodzinna zasługuje na szczególną uwagę jako narzędzie ułatwiające osiągnięcie porozumienia w sprawach o kontakty z dzieckiem. Jest to proces dobrowolny, poufny i znacznie mniej sformalizowany niż postępowanie sądowe.

Przebieg mediacji w sprawach o kontakty

Typowy proces mediacji rodzinnej obejmuje następujące etapy:

1. Wstępne spotkanie informacyjne – mediator wyjaśnia zasady mediacji i uzyskuje zgodę stron na uczestnictwo w procesie
2. Sesje mediacyjne – podczas kilku spotkań (zwykle 3-5) rodzice pod kierunkiem mediatora omawiają swoje potrzeby, oczekiwania i obawy
3. Wypracowanie rozwiązań – wspólne poszukiwanie kompromisów i tworzenie harmonogramu kontaktów
4. Sporządzenie ugody mediacyjnej – zapisanie uzgodnionych warunków w formie ugody
5. Zatwierdzenie przez sąd – przekazanie ugody do zatwierdzenia przez sąd prowadzący sprawę

W mojej praktyce adwokackiej zauważyłam, że mediacje prowadzone przez doświadczonych mediatorów rodzinnych mają wysoką skuteczność. Nawet jeśli początkowo rodzice są bardzo skonfliktowani, profesjonalny mediator potrafi stworzyć przestrzeń do konstruktywnej rozmowy. Obsługuję klientów z Jarocina, Kalisza, Gostynia, Krotoszyna i czasem właśnie mediacja jest tym przełomowym momentem w ich sprawach.

Kto może być mediatorem?

Mediację w sprawach rodzinnych może prowadzić:

• Mediator wpisany na listę stałych mediatorów sądowych
• Mediator z ośrodka mediacyjnego
• Inna osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, zaakceptowana przez strony

Znajomy adwokat z Jarocina opowiadał mi o przypadku, gdy mediację prowadził psycholog dziecięcy, który potrafił wyjątkowo dobrze przedstawić rodzicom perspektywę ich dziecka, co przełamało impas w negocjacjach.

Koszty mediacji

Mediacja jest z reguły znacznie tańsza niż postępowanie sądowe. Koszty obejmują:

• Wynagrodzenie mediatora (zwykle 150-250 zł za sesję)
• Ewentualne koszty administracyjne ośrodka mediacyjnego

Warto wiedzieć, że w przypadku mediacji ze skierowania sądu, część kosztów może ponieść Skarb Państwa, co dodatkowo zwiększa atrakcyjność tego rozwiązania. Testament musi byc jasny, ale ugoda mediacyjna też powinna być precyzyjna i jednoznaczna.

Jak przygotować się do zawarcia ugody?

Określenie priorytetów

Przed przystąpieniem do negocjacji warto zastanowić się nad własnymi priorytetami i oczekiwaniami. W mojej praktyce adwokackiej doradzam klientom, by rozważyli:

• Jaki model kontaktów byłby optymalny dla dziecka z uwzględnieniem jego wieku i potrzeb?
• Jakie są realne możliwości czasowe i logistyczne każdego z rodziców?
• Co jest absolutnie kluczowe, a w jakich kwestiach można być bardziej elastycznym?

Brzmi prosto, ale w praktyce sądowej bywa różnie. Czasem rodzice tak koncentrują się na konflikcie, że tracą z oczu rzeczywiste potrzeby dziecka. Dlatego warto przed negocjacjami przypomnieć sobie, że celem jest dobro małoletniego, a nie “wygranie” z drugim rodzicem.

Przygotowanie propozycji harmonogramu

Dobrze przygotowana propozycja harmonogramu kontaktów powinna uwzględniać:

• Wiek i etap rozwojowy dziecka
• Dotychczasowe relacje z każdym z rodziców
• Miejsce zamieszkania stron i odległość między nimi
• Harmonogram zajęć dziecka
• Obowiązki zawodowe rodziców
• Podział wakacji, świąt i innych szczególnych dni

To się w głowie nie mieści, ale niektórzy klienci przychodzą na mediację bez konkretnych propozycji, licząc, że “jakoś to będzie”. Tymczasem przygotowanie przemyślanego harmonogramu znacząco zwiększa szanse na konstruktywne negocjacje. W Jarocinie miałam klienta, który przyszedł na mediację z gotowym, drobiazgowo rozpisanym planem kontaktów na kolejne dwa lata – efekt? Ugoda zawarta już na pierwszym spotkaniu!

Zasięgnięcie porady prawnej

Przed zawarciem ugody warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym, który:

• Oceni, czy proponowane rozwiązania są zgodne z prawem
• Pomoże doprecyzować zapisy, by uniknąć niejednoznaczności
• Doradzi w kwestii zabezpieczenia wykonania ugody
• Wyjaśni procedurę zatwierdzenia ugody przez sąd

Zastanawiałeś się kiedyś, jakie faktycznie masz prawa jako rodzic w takiej sytuacji? Doświadczony adwokat pomoże ci je zrozumieć i wykorzystać w negocjacjach, jednocześnie dbając o to, by skupić się na dobru dziecka.

Treść ugody dotyczącej kontaktów z dzieckiem

Dobrze skonstruowana ugoda powinna być precyzyjna i kompleksowa, aby zminimalizować ryzyko przyszłych nieporozumień. W mojej praktyce adwokackiej rekomenduje, by zawierała ona następujące elementy:

1. Harmonogram podstawowy

• Dokładne dni i godziny kontaktów (np. co drugi weekend od piątku 17:00 do niedzieli 18:00)
• Miejsce odbierania i oddawania dziecka
• Określenie, kto odpowiada za transport dziecka
• Kontakty w dni powszednie (jeśli są przewidziane)

2. Okresy szczególne

• Podział wakacji letnich (np. który rodzic, w jakich terminach)
• Ferie zimowe
• Święta Bożego Narodzenia
• Święta Wielkanocne
• Urodziny dziecka
• Urodziny i imieniny rodziców
• Inne ważne dla rodziny uroczystości

3. Kontakty pośrednie

• Rozmowy telefoniczne (dni, godziny)
• Kontakty przez komunikatory internetowe
• Korespondencja tradycyjna lub elektroniczna

4. Zasady komunikacji między rodzicami

• Sposób przekazywania informacji o dziecku
• Procedura zmiany terminów kontaktów
• Informowanie o chorobie dziecka
• Udział w wydarzeniach szkolnych, medycznych itp.

5. Klauzule dodatkowe

• Elastyczność w wyjątkowych sytuacjach
• Procedura rozwiązywania ewentualnych sporów
• Zasady wprowadzania zmian do ugody
• Zobowiązanie do nieoczerniania drugiego rodzica w obecności dziecka

Jako adwokat prowadząca sprawy rodzinne w Jarocinie obserwuję, że im bardziej szczegółowa jest ugoda, tym mniej problemów pojawia się na etapie jej realizacji. Warto poświęcić czas na dopracowanie każdego aspektu porozumienia. A propos, przypomniała mi się sprawa z Gostynia, gdzie doprecyzowanie nawet tak drobnej kwestii jak pora przekazywania leków dla dziecka pozwoliło uniknąć późniejszych konfliktów.

Zatwierdzenie ugody przez sąd

Aby ugoda dotycząca kontaktów z dzieckiem miała moc prawną równą orzeczeniu sądowemu, konieczne jest jej zatwierdzenie przez sąd. Proces ten ma kluczowe znaczenie z perspektywy późniejszej egzekucji ustaleń.

Procedura zatwierdzenia ugody

W zależności od rodzaju ugody, procedura jej zatwierdzenia wygląda nieco inaczej:

Ugoda zawarta bezpośrednio przed sądem

Jeśli strony zawierają ugodę w trakcie postępowania sądowego, bezpośrednio przed sądem, jest ona od razu wciągana do protokołu i zatwierdzana przez sędziego, o ile nie narusza prawa lub zasad współżycia społecznego, a przede wszystkim dobra dziecka.

Ugoda zawarta przed mediatorem

W przypadku ugody mediacyjnej konieczne jest złożenie do sądu wniosku o jej zatwierdzenie. Sąd rozpatruje taki wniosek na posiedzeniu niejawnym, chyba że treść ugody wzbudza wątpliwości – wówczas może wyznaczyć rozprawę.

W mojej praktyce zawodowej wielokrotnie spotykałam się z sytuacjami, gdy sądy rodzinne w Jarocinie zatwierdzały ugody mediacyjne w ciągu kilku tygodni, co znacząco przyspieszało całe postępowanie. Myślisz, że to proste? No to posłuchaj… W sądach w południowej Wielkopolsce sprawy często toczą się szybciej niż w dużych miastach, co jest dodatkowym argumentem za rozwiązaniami ugodowymi.

Podstawy odmowy zatwierdzenia ugody

Sąd może odmówić zatwierdzenia ugody, jeśli:

• Jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego
• Narusza dobro dziecka
• Zmierza do obejścia prawa
• Jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności
• Zawiera warunki niemożliwe do spełnienia

Co ciekawe, w mojej praktyce adwokackiej rzadko spotykam się z całkowitą odmową zatwierdzenia ugody. Częściej sąd wskazuje konkretne zapisy budzące wątpliwości i daje stronom możliwość ich skorygowania. W Sadzie Rejonowym w Jarocinie sędziowie często pomagają stronom dopracować treść ugody tak, by mogła zostać zatwierdzona.

Wykonywanie ugody dotyczącej kontaktów

Zawarcie i zatwierdzenie ugody to dopiero początek drogi. Kluczowe jest jej rzetelne wykonywanie przez oboje rodziców, co nie zawsze okazuje się proste.

Egzekucja postanowień ugody

Zatwierdzona przez sąd ugoda ma taką samą moc jak orzeczenie sądowe. W przypadku problemów z jej realizacją można skorzystać z procedury wykonawczej przewidzianej w art. 598¹⁵ i następnych k.p.c. Procedura ta przewiduje:

• Wezwanie do wykonania ugody
• Zagrożenie nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za naruszenie obowiązków
• Nakazanie zapłaty sumy pieniężnej za każde naruszenie
• W skrajnych przypadkach – możliwość zmiany orzeczenia dotyczącego władzy rodzicielskiej

W mojej kancelarii zawsze podkreślam, że ugoda, mimo dobrowolnego charakteru, jest prawnie wiążąca i jej nieprzestrzeganie może prowadzić do poważnych konsekwencji. O spadek czasem się ludzie biją bardziej niż o cokolwiek, ale nieprzestrzeganie ugody w sprawie kontaktów z dzieckiem może kosztować nawet więcej.

Modyfikacja ugody

Życie rodzinne jest dynamiczne, a potrzeby dziecka zmieniają się wraz z jego wiekiem i rozwojem. Dlatego czasem konieczna jest modyfikacja zawartej wcześniej ugody. Można to zrobić:

• W drodze nowej ugody (jeśli rodzice nadal potrafią się porozumieć)
• Poprzez złożenie wniosku o zmianę kontaktów do sądu (jeśli porozumienie nie jest możliwe)

Jak tłumaczę moim klientom, nawet najlepsza ugoda może wymagać dostosowania do zmieniających się okoliczności. Elastyczne podejście i gotowość do dialogu są kluczowe dla długoterminowego powodzenia ustaleń dotyczących kontaktów.

Sytuacje, gdy ugoda może nie być najlepszym rozwiązaniem

Mimo licznych zalet, ugodowe rozwiązanie sporu o kontakty nie zawsze jest możliwe lub wskazane. Są sytuacje, gdy konieczna jest pełna ingerencja sądu:

1. Przypadki przemocy lub nadużyć

Jeśli w rodzinie występowała przemoc (fizyczna, psychiczna, ekonomiczna) lub inne formy nadużyć wobec dziecka lub drugiego rodzica, mediacja i ugoda mogą nie być odpowiednim rozwiązaniem. W takich przypadkach konieczne jest pełne postępowanie sądowe, często z udziałem biegłych psychologów i opieką kuratora.

2. Uzależnienia jednego z rodziców

Gdy jeden z rodziców zmaga się z problemem uzależnienia (od alkoholu, narkotyków, hazardu itp.), które może wpływać na bezpieczeństwo dziecka podczas kontaktów, sądowe uregulowanie kontaktów z odpowiednimi zabezpieczeniami będzie rozwiązaniem lepszym niż ugoda.

3. Całkowity brak współpracy ze strony jednego z rodziców

Jeśli jeden z rodziców konsekwentnie odmawia jakiejkolwiek współpracy, unika mediacji, nie stawia się na spotkania, nie odpowiada na propozycje, droga ugodowa może okazać się stratą czasu i przedłużać okres braku kontaktów dziecka z drugim rodzicem.

4. Skrajne stanowiska, niemożliwe do pogodzenia

W niektórych przypadkach rodzice prezentują tak skrajne stanowiska, że znalezienie kompromisu jest praktycznie niemożliwe (np. jeden domaga się kontaktów co drugi dzień, drugi chce ich całkowitego zakazu). Wówczas rozstrzygnięcie sądu może być jedynym sensownym rozwiązaniem.

W mojej praktyce adwokackiej zawsze staram się obiektywnie ocenić, czy w danej sprawie ugoda ma szanse powodzenia, czy też lepiej od razu skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. W Jarocinie i okolicach spory o kontakty to norma, ale zdarzają się sytuacje, gdy droga ugodowa jest po prostu stratą czasu.

Podsumowanie

Ugoda w sprawie o uregulowanie kontaktów z dzieckiem to rozwiązanie, które w wielu przypadkach najlepiej służy dobru małoletniego. Pozwala rodzicom zachować kontrolę nad kształtem relacji z dzieckiem, jest szybsza i mniej kosztowna niż pełne postępowanie sądowe, a przede wszystkim zmniejsza poziom konfliktu między rodzicami.

Jednak aby ugoda była skuteczna i trwała, musi być dobrze przygotowana, szczegółowa i zatwierdzona przez sąd. Warto skorzystać ze wsparcia profesjonalnego mediatora oraz porady prawnej, by zagwarantować, że wypracowane porozumienie będzie zarówno zgodne z prawem, jak i wykonalne w praktyce.

Jako adwokat Anna Konrady, specjalizująca się w prawie rodzinnym, obserwuję rosnącą popularność rozwiązań ugodowych w sądach w naszym regionie. Sędziowie, mediatorzy, a także coraz częściej sami rodzice dostrzegają, że mimo rozstania i związanych z nim trudnych emocji, współpraca rodzicielska jest możliwa i korzystna dla wszystkich stron, a przede wszystkim dla dzieci, które potrzebują stabilnych i pozytywnych relacji z obojgiem rodziców.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Wykonujac od wielu lat zawod adwokata w Jarocinie wiem, ze kazda sprawa jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegolowych informacji zapraszam do kontaktu z moja kancelaria.

Zapraszam do Kancelarii Adwokackiej Anna Konrady: Adwokat Anna Konrady Aleja Niepodleglosci 6, 63-200 Jarocin tel. +48 575 641 021