Zachowek – kiedy i jak skutecznie dochodzić swoich praw?

Zostałeś pominięty w testamencie bliskiej osoby? A może rodzic przekazał większość majątku rodzeństwu, nie zostawiając Ci nic? W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie często spotykam się z sytuacjami, gdzie członkowie rodziny czują się pokrzywdzeni decyzjami spadkowymi. Właśnie dla takich przypadków polski ustawodawca przewidział instytucję zachowku – narzędzie, które chroni interesy najbliższej rodziny spadkodawcy.

Czym właściwie jest zachowek?

Zachowek to określona prawem część wartości spadku, która należy się niektórym członkom rodziny zmarłego, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie lub nie otrzymali należnej im części majątku. To swoista “rezerwa spadkowa”, która ma chronić najbliższych przed całkowitym pozbawieniem ich udziału w majątku zmarłego.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli testator (osoba sporządzająca testament) zdecydował się przekazać cały majątek osobom trzecim albo tylko jednemu z dzieci, pozostali najbliżsi mają prawo domagać się odpowiedniej rekompensaty pieniężnej.

Kto może domagać się zachowku?

Na podstawie mojej wieloletniej praktyki adwokackiej w Jarocinie i okolicach mogę stwierdzić, że wiele osób błędnie uważa, iż prawo do zachowku mają wszyscy członkowie rodziny. W rzeczywistości, krąg uprawnionych jest dość wąski i zgodnie z Kodeksem cywilnym obejmuje tylko:

• Zstępnych spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki)

• Małżonka

• Rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy

Co istotne, rodzeństwo spadkodawcy, jego dziadkowie, ciotki czy wujkowie nie są uprawnieni do zachowku, nawet jeśli byliby powołani do dziedziczenia ustawowego.

W jakiej wysokości przysługuje zachowek?

Wysokość zachowku zależy od kilku czynników, ale generalnie wynosi:

• 2/3 wartości udziału spadkowego – w przypadku osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy

• 1/2 wartości udziału spadkowego – w pozostałych przypadkach

Jak to wygląda w praktyce? Przykładowo, jeśli spadkodawca pozostawił żonę i dwoje dzieci, a cały majątek zapisał w testamencie tylko jednemu z nich, drugie dziecko (pominięte) ma prawo domagać się od brata zachowku w wysokości 1/2 swojego hipotetycznego udziału, czyli 1/6 całego spadku (gdyż przy dziedziczeniu ustawowym każdemu przysługiwałaby 1/3 spadku).

Od kogo można żądać zapłaty zachowku?

Jako adwokat prowadzący praktykę w Jarocinie i okolicznych miejscowościach (Kalisz, Gostyń, Śrem, Środa Wielkopolska, Żerków, Koźmin, Krotoszyn, Pleszew, Dobrzyca) często tłumaczę klientom, że kolejność dochodzenia roszczeń zachowkowych jest ściśle określona. Zachowku można żądać od:

1. Spadkobierców – w pierwszej kolejności

2. Zapisobierców windykacyjnych – jeśli uzyskanie od spadkobierców jest niemożliwe

3. Obdarowanych – osób, które otrzymały od spadkodawcy darowizny za jego życia

W przypadku gdy jest kilku obdarowanych, w pierwszej kolejności odpowiada ten, kto otrzymał darowiznę najpóźniej. Muszę tu jednak zaznaczyć, że każda z tych osób odpowiada tylko do wysokości otrzymanego przysporzenia.

Ważne terminy i przedawnienie

Pamiętaj, że roszczenia o zachowek nie są wieczne. W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie często spotykam się z sytuacjami, gdy klienci zbyt długo zwlekali z podjęciem działań. Podstawowe terminy to:

• 5 lat od ogłoszenia testamentu – przedawnienie roszczeń o zachowek

• 5 lat od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) – przedawnienie roszczeń przeciwko osobom zobowiązanym do uzupełnienia zachowku (np. obdarowanym)

Kluczowe jest więc szybkie działanie, dlatego zawsze radzę klientom, by nie zwlekali z konsultacją prawną w sprawach spadkowych.

Kiedy można zostać pozbawionym prawa do zachowku?

Kodeks to jedno, ale życie pisze własne scenariusze. Prawo przewiduje sytuacje, w których można zostać pozbawionym zachowku poprzez tzw. wydziedziczenie. Spadkodawca może to zrobić w testamencie, jeśli uprawniony:

• Uporczywie postępuje wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego

• Dopuścił się względem spadkodawcy lub jego bliskich umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub rażącej obrazy czci

• Uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy

W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie zauważam, że wydziedziczenie często jest przedmiotem sporów sądowych, gdyż spadkodawca musi nie tylko wskazać przyczynę wydziedziczenia w testamencie, ale przyczyna ta musi być prawdziwa i możliwa do udowodnienia.

W jaki sposób adwokat, radca prawny może Tobie pomóc w sprawie o zachowek?

Jeśli poszukujesz dobrego adwokata od zachowku w Jarocinie czy okolicznych miejscowościach, to poza ustaleniem czy należy się tobie zachowek zastanawiasz się pewnie w jakim zakresie i po co będzie potrzebny do sprawy o zachowek adwokat?

Najprościej mówiąc – znam się na tym i mam wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu spraw o zapłatę zachowku.

Po pierwsze każdy proces cywilny łączy się ze sporą dawką emocji i niepewności. W sprawie o zachowek musisz pamiętać, iż faktycznie stajesz po drugiej stronie przeciwko członkowi swojej rodziny. Zachowku najczęściej żądają przecież brat od siostry, córka od ojca, siostrzeniec od wujka. Z moich obserwacji jako adwokata zaangażowanego w procesy spadkowe w Jarocinie i okolicach wynika, iż nie jest to sprawa pod względem emocjonalnym łatwa.

Działając przez profesjonalnego pełnomocnika, masz pewność, że twoje emocje, ale również i emocje drugiej strony będą studzone, a komunikacja utrzymana na odpowiednim poziomie.

Możesz się zastanawiać, czy potrzebujesz dobrego adwokata od zachowku, gdyż być może jest to sprawa łatwa. Tak jak zdarzają się proste sprawy o zachowek, tak zdarzają się też bezkonfliktowe i kulturalne rozwody – rzadko, ale jednak. Często sprawy te bardzo się komplikują i mają charakter wielowątkowy. Decydując się na działanie bez pełnomocnika nie jesteś w stanie pozbyć się poczucia niepewności, czy wszystko zrobiłeś dobrze, czy nie popełniłeś błędu przy formułowaniu roszczenia o zapłatę zachowku.

Korzystając z pomocy doświadczonego w sprawach spadkowych adwokata w sprawie o zapłatę zachowku po prostu wybierasz profesjonalistę, którego rolą jest ustalenie optymalnej strategii tak, by najlepiej zabezpieczyć twoje interesy.

Z mojej praktyki adwokata w sprawach o zachowek wynika, że dzielą się one na dwie lustrzane kategorie:

1. Dochodzenie zachowku

Gdy jesteś osobą uprawnioną do zachowku, która została pominięta w testamencie lub nie otrzymała należnej części majątku.

2. Obrona przed roszczeniami o zachowek

Gdy jesteś spadkobiercą, zapisobiercą lub obdarowanym, od którego żąda się zapłaty zachowku.

Jak mogę pomóc w sprawach o zachowek?

W ramach postępowania o zachowek oferuję m.in.:

1. Opracowanie strategii procesowej – dokładna analiza sytuacji i możliwości prawnych

2. Dochodzenie zachowku – reprezentacja w negocjacjach i przed sądem

3. Obronę przed roszczeniami – gdy jesteś spadkobiercą lub obdarowanym, od którego żąda się zachowku

4. Kwestionowanie wydziedziczenia – gdy zostałeś bezpodstawnie pozbawiony prawa do zachowku

5. Ustalanie prawidłowej wysokości zachowku – wyliczenie substratu zachowku i należnej kwoty

6. Zaliczanie zapisów windykacyjnych i darowizn na schedę spadkową – profesjonalna analiza prawna

7. Kwestionowanie darowizn – gdy zostały dokonane z pokrzywdzeniem uprawnionych do zachowku

W sprawach o zachowek kluczowe znaczenie ma dokumentacja i właściwe wyliczenie należnej kwoty. Jako adwokat z wieloletnim doświadczeniem pomagam:

• Ustalić, czy przysługuje Ci prawo do zachowku

• Zebrać niezbędną dokumentację i dowody

• Wyliczyć prawidłową wysokość zachowku (z uwzględnieniem wszystkich darowizn i zapisów)

• Przygotować wezwanie do zapłaty, a w razie potrzeby pozew

• Reprezentować Cię w sądzie

• Negocjować ugodę, jeśli jest to korzystniejsze rozwiązanie

Pamiętaj, że sprawy o zachowek bywają skomplikowane i często wywołują duże emocje, gdyż toczą się między członkami rodziny. Z mojego doświadczenia adwokata praktykującego w Jarocinie i okolicach wynika, że profesjonalna pomoc prawna nie tylko zwiększa szanse na korzystne rozstrzygnięcie, ale też często pomaga w utrzymaniu poprawnych relacji rodzinnych mimo sporu.

Gdzie działamy?

Siedziba główna Kancelarii mieści się w Jarocinie, ale nasza działalność obejmuje znacznie szerszy obszar. W sprawach o zachowek reprezentuję klientów przed sądami w Jarocinie, Krotoszynie, Gostyniu, Kaliszu, Koźminie, Pleszewie oraz innych miejscowościach Wielkopolski.

Z uwagi na specjalizację w sprawach spadkowych, w tym dotyczących zachowku, często prowadzę sprawy również przed sądami w Poznaniu, Środzie Wielkopolskiej, Śremie i innych okolicznych miastach.

Niezależnie od tego, czy mieszkasz w Jarocinie, czy w którejś z okolicznych miejscowości, możesz liczyć na profesjonalną obsługę prawną i indywidualne podejście do Twojej sprawy spadkowej.

Jeśli masz pytania dotyczące swojej sytuacji spadkowej lub chcesz dochodzić swoich praw do zachowku, zapraszam do kontaktu.

---

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Kancelarią w Jarocinie:
Adwokat Anna Konrady
Kancelaria Prawna
ul. Aleja Niepodległości 6
63-200 Jarocin
tel. +48 575 641 021