Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem

Gdy firma traci właściciela – jak zabezpieczyć jej przyszłość?

Prowadzenie firmy to nie tylko codzienna praca, ale często dzieło całego życia. Co jednak dzieje się, gdy jednoosobowy przedsiębiorca odchodzi? Jeszcze niedawno śmierć właściciela oznaczała praktyczny koniec jego działalności gospodarczej. Numery NIP i REGON wygasały, umowy z pracownikami rozwiązywały się, a kontrahenci zostawali z niejasnością co do dalszej współpracy. W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie spotykałam wiele rodzin, które po stracie bliskiego musiały borykać się nie tylko z żałobą, ale i z chaosem prawnym związanym z prowadzoną przez niego firmą.

Na szczęście od 2018 roku przedsiębiorcy mogą skorzystać z instytucji zarządu sukcesyjnego, która pozwala na płynne przekazanie firmy następcom prawnym. Jako adwokat działający w Jarocinie, Kaliszu, Gostyniu, Środzie Wielkopolskiej i innych okolicznych miejscowościach, pomagam przedsiębiorcom właściwie zaplanować sukcesję biznesową i zabezpieczyć przyszłość ich firm.

 

 

Czym jest zarząd sukcesyjny?

Zarząd sukcesyjny to czasowe kierowanie przedsiębiorstwem po śmierci właściciela przez wyznaczoną osobę (zarządcę sukcesyjnego) do momentu uregulowania spraw spadkowych i przejęcia firmy przez spadkobierców lub innych następców prawnych.

W mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie często tłumaczę klientom, że zarząd sukcesyjny:

• Umożliwia prowadzenie przedsiębiorstwa po śmierci właściciela pod dotychczasową firmą

• Zapewnia ciągłość zatrudnienia pracowników

• Pozwala na utrzymanie relacji z kontrahentami

• Daje czas na uregulowanie formalności spadkowych bez konieczności zawieszania działalności

• Zabezpiecza firmę przed utratą wartości związaną z przerwą w funkcjonowaniu

Jak wyjaśniam moim klientom z Jarocina, Pleszewa, Krotoszyna i innych miejscowości: “Zarząd sukcesyjny to swego rodzaju pomost między śmiercią przedsiębiorcy a przejęciem firmy przez jego następców – pomost, który zapewnia, że firma nie wpadnie w przepaść w międzyczasie.”

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny?

Istnieją dwa główne sposoby ustanowienia zarządu sukcesyjnego:

1. Za życia przedsiębiorcy (zdecydowanie rekomendowany sposób)

• Przedsiębiorca wskazuje zarządcę sukcesyjnego

• Powołanie wymaga zgody tej osoby

• Informacja o powołaniu zarządcy jest wpisywana do CEIDG

• Przedsiębiorca może w każdej chwili zmienić zarządcę lub odwołać jego powołanie

2. Po śmierci przedsiębiorcy (trudniejszy i bardziej skomplikowany)

• Uprawnieni do powołania zarządcy to: małżonek przedsiębiorcy, spadkobierca ustawowy lub testamentowy, osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku

• Powołanie wymaga formy aktu notarialnego

• Termin: 2 miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy

• Wymagana jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85%

W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie zawsze doradzam przedsiębiorcom, by nie odkładali tej decyzji. Planowanie sukcesji za życia daje pewność, że firma trafia w ręce właściwej osoby i minimalizuje ryzyko sporów rodzinnych czy biznesowych.

Pamiętam przypadek właściciela firmy transportowej z Gostynia, który ustanowił zarząd sukcesyjny na rzecz zaufanego pracownika. Gdy niespodziewanie zmarł, firma działała bez zakłóceń, a rodzina miała czas na podjęcie decyzji co do jej przyszłości bez presji czasu i w spokojnej atmosferze.

Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?

To pytanie często słyszę podczas konsultacji w mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie. Zarządcą sukcesyjnym może zostać praktycznie każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która nie została prawomocnie skazana za określone przestępstwa (głównie gospodarcze).

W praktyce najczęściej są to:

• Członkowie rodziny przedsiębiorcy (małżonek, dzieci)

• Zaufani pracownicy znający firmę od podszewki

• Profesjonalni menedżerowie

• W niektórych przypadkach – doradcy przedsiębiorcy (księgowi, prawnicy)

Jako adwokat praktykujący w Jarocinie i całym okręgu Sądu Okręgowego w Kaliszu, zwracam uwagę klientom, że wybór zarządcy sukcesyjnego powinien być podyktowany nie tylko więzami rodzinnymi, ale przede wszystkim kompetencjami i znajomością branży. Osoba ta będzie bowiem odpowiedzialna za losy firmy w trudnym okresie przejściowym.

Uprawnienia i obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Zarządca sukcesyjny ma szerokie uprawnienia do prowadzenia przedsiębiorstwa, ale też istotne obowiązki. W mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie szczegółowo omawiam z klientami zakres tych praw i obowiązków:

Uprawnienia zarządcy:

• Prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku pod dotychczasową firmą z dodatkiem “w spadku”

• Dokonywanie czynności zwykłego zarządu

• Zatrudnianie pracowników i zawieranie umów z kontrahentami

• Występowanie w imieniu przedsiębiorstwa przed sądami i urzędami

Obowiązki zarządcy:

• Prowadzenie przedsiębiorstwa zgodnie z zasadą należytej staranności

• Rozliczanie podatków

• Prowadzenie ksiąg rachunkowych

• Składanie sprawozdań następcom prawnym przedsiębiorcy

• Uzyskiwanie zgody właścicieli przedsiębiorstwa w spadku na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu

Jako adwokat z praktyką w Jarocinie i okolicznych miejscowościach, takich jak Żerków, Kozmin, Dobrzyca, zawsze zwracam uwagę na odpowiedzialność zarządcy sukcesyjnego. Odpowiada on bowiem za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków, a w przypadku poważnych zaniedbań może zostać odwołany przez sąd.

 

 

Jak długo trwa zarząd sukcesyjny?

Zarząd sukcesyjny został pomyślany jako rozwiązanie tymczasowe, dające czas na uporządkowanie spraw spadkowych i podjęcie decyzji co do dalszych losów firmy. Z tego względu ma on ograniczony czas trwania:

• Standardowo zarząd sukcesyjny wygasa z upływem 2 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy

• W uzasadnionych przypadkach sąd może przedłużyć ten okres do maksymalnie 5 lat

• Zarząd wygasa również w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, nabycia przedsiębiorstwa przez jedną osobę czy rezygnacji zarządcy sukcesyjnego

Klientom z Jarocina i całego okręgu Sądu Okręgowego w Kaliszu zawsze uświadamiam, że 2 lata to stosunkowo krótki okres, zwłaszcza jeśli w grę wchodzą skomplikowane sprawy spadkowe. Dlatego warto od początku planować, co stanie się z firmą po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego.

Korzyści z ustanowienia zarządu sukcesyjnego

W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie często spotykam się z pytaniem: “Czy zarząd sukcesyjny jest na pewno potrzebny?” Odpowiedź brzmi: tak, a oto dlaczego:

1. Ochrona miejsc pracy – zarząd sukcesyjny zapewnia ciągłość zatrudnienia, chroniąc pracowników przed nagłą utratą pracy

2. Utrzymanie relacji z kontrahentami – umowy nie wygasają, a firma może nadal realizować zlecenia i pozyskiwać nowe

3. Ochrona wartości firmy – wartość przedsiębiorstwa gwałtownie spada, gdy przestaje ono funkcjonować; zarząd sukcesyjny zapobiega temu

4. Zachowanie koncesji i zezwoleń – większość decyzji administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą pozostaje w mocy

5. Czas na decyzje spadkowe – rodzina może w spokoju zdecydować o dalszych losach firmy bez presji ekonomicznej

Pamiętam przypadek firmy budowlanej z Krotoszyna, gdzie brak zarządu sukcesyjnego po śmierci właściciela doprowadził do utraty kontraktów, odejścia kluczowych pracowników i w konsekwencji do drastycznego spadku wartości przedsiębiorstwa. Gdy spadkobiercy w końcu uporządkowali sprawy spadkowe, z dobrze prosperującej firmy pozostało niewiele.

Zarząd sukcesyjny a spadkobiercy – potencjalne konflikty

Jako adwokat prowadzący kancelarię w Jarocinie i obsługujący klientów z całego regionu często obserwuję, że zarząd sukcesyjny może być źródłem napięć i konfliktów, zwłaszcza gdy:

• Zarządcą zostaje osoba spoza rodziny, a spadkobiercy czują się odsunięci od decyzji

• Spadkobiercy mają różne wizje co do przyszłości firmy

• Zarządca podejmuje kontrowersyjne decyzje biznesowe

• Podział zysków z przedsiębiorstwa budzi wątpliwości

W takich sytuacjach kluczowa jest dobra komunikacja i jasne określenie reguł współpracy między zarządcą a spadkobiercami. W mojej praktyce adwokackiej w Jarocinie często pełnię rolę mediatora w takich sporach, pomagając wypracować rozwiązania akceptowalne dla wszystkich stron.

Alternatywy dla zarządu sukcesyjnego

Zdaję sobie sprawę, że zarząd sukcesyjny nie jest jedynym sposobem zabezpieczenia przyszłości firmy. W mojej kancelarii adwokackiej w Jarocinie omawiam z klientami również inne możliwości:

• Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę – wtedy śmierć wspólnika nie oznacza końca działalności

• Sukcesywne przekazywanie firmy za życia – stopniowe wprowadzanie następców w zarządzanie

• Sprzedaż firmy jeszcze za życia właściciela – gdy nie ma odpowiednich następców

• Testament z precyzyjnymi dyspozycjami co do firmy – chociaż sam w sobie nie zapewnia ciągłości działania

Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety i wady, a wybór zależy od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy i jego rodziny.

Pomoc adwokata przy planowaniu sukcesji biznesowej

Jako adwokat praktykujący w Jarocinie i całym okręgu Sądu Okręgowego w Kaliszu, oferuję kompleksowe wsparcie w zakresie planowania sukcesji biznesowej:

• Analiza sytuacji przedsiębiorstwa i opracowanie optymalnej strategii sukcesji

• Przygotowanie dokumentacji związanej z ustanowieniem zarządu sukcesyjnego

• Doradztwo przy wyborze zarządcy sukcesyjnego

• Opracowanie instrukcji dla zarządcy określającej zakres jego uprawnień i obowiązków

• Reprezentacja spadkobierców w relacjach z zarządcą sukcesyjnym

• Pomoc w przekształceniach przedsiębiorstwa (np. w spółkę)

• Mediacja w przypadku konfliktów między spadkobiercami dotyczących firmy

Planowanie sukcesji to nie tylko kwestia prawna, ale przede wszystkim biznesowa i rodzinna. Jak często powtarzam klientom: “Dobry plan sukcesji to najlepszy prezent, jaki przedsiębiorca może zostawić swojej rodzinie i pracownikom.”

W praktyce zawodowej spotkałem się z wieloma przypadkami, gdy odpowiednio przygotowany zarząd sukcesyjny pozwolił na bezproblemowe kontynuowanie działalności firm po śmierci ich założycieli – czy to w Jarocinie, Pleszewie, Krotoszynie czy innych miejscowościach południowej Wielkopolski.

---

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z Kancelarią w Jarocinie:

Adwokat Anna Konrady
Kancelaria Prawna
ul. Aleja Niepodległości 6
63-200 Jarocin
tel. +48 575 641 021